75يافته است. جمدان داراى دامنه‌اى رملى است كه تقريباً همه دامنه شرقى آن را فرامى‌گيرد. به دامنه رملى كوه‌ها دف مى‌گويند؛ مانند دف زينى، دف خزاعه، دف شُلَيَّه و همه اينها در مرالظهران است. 1 الدف از زمان‌هاى گذشته مكانى تاريخى بين مكه و مدينه بوده است و درباره آن در باب قصه‌هاى تُبَّع و غزوة البيت‌الحرام اخبارى وجود دارد. 2
هنگامى كه در قهوه‌خانه نشسته بودم، در چشم‌انداز من از سمت غرب به فاصله چهارصد متر كشتزارهاى پراكنده هندوانه ديده مى‌شد كه مثل سنگ‌هاى سياهى در كوه جمدان به نظر مى‌آمد.
يادآورى ايام گذشته
هنگامى كه چاى مى‌نوشيدم، يادم آمد كه زمانى در هفت سالگى، در اين نقطه ايستاديم و كاروان‌هاى شترى را ديديم كه ابتدا و انتهاى آن معلوم نبود. آنها با خود هودج‌هايى را حمل مى‌كردند و از فراز برخى از آنها حاجيان براى شنيدن صداى آواز كودكانى كه به آنها با زبان شيرين و كودكانه خوشامد و سلام مى‌دادند، گردن كشيده و روى خود را برگردانده بودند. برخى از آنها با شگفتى و مهربانى تمام به آن كودكان تبسم مى‌كردند. چگونه چنين نباشد، درحالى‌كه اين