60

مضمون روايات

با تدبر در روايات تحريف، فهميده مى‌شود كه معانى آنها يكسان نيست، بلكه متفاوت و داراى اصنافى است كه مهم‌ترين آنها عبارت‌اند از:

1. رواياتى كه به طور صريح بر تحريف دلالت دارند

براى آگاهى بر مضمون اين دسته از روايات، لازم است اشاره شود كه مقصود از تحريف در لغت چيست و آيا منظور از تحريف در آيات و روايات، همان معناى مورد اختلاف است؟

معناى لغوى تحريف

تحريفِ چيزى، در لغت به معناى ميل‌دادن و انتقال آن از جاى خود به جاى ديگر است. اين مفهوم، برگرفته از «حرف الشيء» به معناى كنار و جانب چيزى است. گفته مى‌شود: « حَرَفتُ الشيء وحرّفتُه »؛ يعنى آن را از جايگاه و اعتدالش بيرون آوردم و به سمت كنار و گوشه، كه همان كنار چيزى را مى‌گويند ¹، آن را از او دور ساختم.

خداى متعال مى‌فرمايد:

وَ مِنَ النّٰاسِ مَنْ يَعْبُدُ اللّٰهَ عَلىٰ حَرْفٍ فَإِنْ أَصٰابَهُ خَيْرٌ اطْمَأَنَّ بِهِ وَ إِنْ أَصٰابَتْهُ فِتْنَةٌ انْقَلَبَ عَلىٰ وَجْهِهِ... (حج: 11)

و بعضى از مردم، خدا را تنها با گوشه زبان مى‌پرستند. اگر [دنيا به آنها رو كند و] خيرى به آنان برسد، حالت اطمينان پيدا مى‌كنند. اما اگر مصيبتى براى امتحان به آنها برسد، دگرگون مى‌شوند... .