83موسى بن جعفر(ع) پرسيدم:

سَأَلتُ ابَا الحَسَن عَنِ التَّلبية وَ عِلَّتِها؟ فَقالَ: انَّ النّاسَ اذا أَحرَمُوا ناداهم اللهُ ذِكرَه فَقالَ: عبادي وَ امائي، لاُحَرِّمَنَّكُم عَلَي النّارِ كَما احرَمتُم لي فَيَقُولوُنَ لَبَّيكَ اللّهُمَّ لَبّيك... اجابَةً لِلّهِ عَزَّوَجَلَّ علي نِدائِهِ ايّاهُم. ¹

حضرت فرمود: وقتى مردم، محرم مى‌شوند خداوند متعال آنان را ندا مى‌كند و مى‌فرمايد: اى مردان و زنان از بندگان من، شما را از آتش دوزخ محفوظ داشتم همان‌طورى كه شما براى من احرام مى‌بنديد و آن‌گاه كه آنان لبّيك مى‌گويند: پاسخ به نداى خداى تعالى است كه آنها انجام مى‌دهد.

ب) بر اساس روايتى ديگر، تلبيه، پاسخ حضرت ابراهيم خليل است. چنان‌كه در روايت عبدالله بن على حلبى از امام صادق(ع) آمده است:

سَأَلتُهُ لِمَ جُعِلَتِ التَّلبيةُ؟ فَقالَ: انَّ اللهَ عَزَّوَجَلَّ اوحي الي ابراهيم: (وَ أَذِّنْ فِي النّٰاسِ بِالْحَجِّ...) فنادي فَاُجيبَ مِن كُلِّ فَجٍّ عَميقٍ يَلبُّون. ²

از حضرت سؤال كردم كه علت وجوب تلبيه چيست؟ حضرت فرمود: خداوند به حضرت ابراهيم(ع) وحى كرد كه مردم را دعوت عمومى به حجّ كن! ابراهيم(ع) ندا در داد و همه مردم از راه‌هاى دور، جواب و پاسخ دادند و تلبيه مى‌گفتند.

3. فلسفه طواف

در روايات، براى طواف خانه خدا، علت‌هايى ذكر شده است كه در اين جا به دو مورد آن، اشاره مى‌گردد:

الف) پاك شدن از گناهان

محمد بن مروان از امام ششم(ع) روايت كرده است كه فرمود:

با پدرم حضرت باقر العلوم(ع) در حجر اسماعيل بوديم و آن حضرت نماز مى‌خواند. مردى آمد و خدمت ايشان نشست تا اينكه پدرم از نماز خواندن، فارغ