82پاك است. اين لباس، لباس طاعت است؛ زيرا تنها گناه نكردن مهم نيست، اطاعت كردن از معبود هم مهم است. بنابراين كندن لباس دوخته مرسوم، توبه از گناه و پوشيدن لباس ساده تازه، نشانگر اطاعت و امتثال 1 و تحريم همه گناهان است.
د) احرام، جايگزين قربانى
امام صادق(ع) در روايتى درباره فلسفه و تشريع احرام فرموده است:
كانَت بَنُو اسرائيل اذا قَرَّبَتِ القُربانَ، تَخرُجُ نارٌ فَتَأكُلُ قُربانَ مَن قُبِلَ مِنهُ وَاِنَّ اللهَ تَبارَكَ وَتَعالي جَعَلَ الاِحرامَ مَكانَ القُربان. 2
وقتى بنى‌اسرائيل، قربانى خود را آماده مى‌كردند آتشى پديدار مى‌شد و قربانى هر كسى را كه مورد قبول واقع شده بود مى‌خورد [مى‌بلعيد] آن‌گاه، خداوند متعال احرام را به جاى آن‌گونه قربانى قرار داد.
بدين ترتيب، فلسفۀ لباس احرام اين است كه خداوند متعال آن را جايگزين قربانى فرموده است.
ه) يادآورى از مرگ و قيامت
يكى از اسرار در بر كردن لباس مخصوص، در حال احرام اين است كه حج گزار، به ياد مرگ و قيامت باشد؛ يعنى انسان، روزى را در پيش دارد كه با لباس ندوخته وارد آن مى‌شود و آن روز، روز مرگ است كه كفن در بر مى‌نمايد. از اين رو، برخى از اسرار قيامت، در مناسك و مراسم حج، تجلى مى‌يابد و سفر مرگ و حضور در صحنه قيامت را در نظر افراد مجسم مى‌سازد. 3
2. فلسفه تلبيه
الف) بر اساس برخى از روايات، تلبيه، شعار توحيدى و پاسخ به دعوت و نداى خداوند متعال مى‌باشد، چنان‌كه سليمان بن جعفر مى‌گويد: دليل و فلسفه تلبيه را از امام