11اين را به جرأت مى‌توان گفت كه هيچ مذهب و مكتب و ايدئولوژى و فرهنگى به اندازۀ اسلام در اين زمينه برنامه ندارد و از مناسبت‌ها و فرصت‌ها در جهت ساختن روح‌هاى بزرگ و تربيت كردن انسان‌هاى پاك استفاده نكره است.
(فرهنگ زيارت، جواد محدثى، ص 15)
در تكميل جملات استاد محدثى بايد افزود: در بين مذاهب مختلف در اسلام نيز، به جرأت مى‌توان گفت كه هيچ مذهب و مكتبى، به اندازۀ تشيع، در اين زمينه برنامه ندارد و از مناسبت‌ها و فرصت‌ها در جهت ساختن روح‌هاى بزرگ و تربيت انسان‌هاى پاك استفاده نكرده است.
گواه اين سخن، تأليف صدها كتاب ارزشمند و گرانسنگ، با عناوينى چون «زيارات»، «مزارات» و «توسلات» در ادبيات تشيع است كه در ديگر مذاهب به اين وسعت (هم از نظر پر برگى و هم پر بارى) وجود ندارد.
نشر فرهنگ زيارات و زيارتنامه‌نويسى در ميان عالمان و محققان
شيعه از ديرباز مورد توجه و عنايت بوده است؛ به طورى كه ما امروزه ميراث‌دار صدها اثر ماندگار و گرانسنگ از پيشينيان هستيم؛ آثارى كه هر كدامشان گنجينه‌اى پربها از معارف الهى و دستاوردهاى معنوى است.
امروزه خوشبختانه على‌رغم شبهات ايجاد شده و دشمنى‌هاى ناآگاهانۀ برخى مخالفانِ انديشه‌هاى اهل بيتى، فرهنگ زيارت‌پژوهى و زيارتنامه‌خوانى در جامعه رواج بيشترى يافته است. گرچه هنوز آن چنان كه شايستۀ اين آموزۀ مهم دينى است، تحقيقات و پژوهش‌هاى علمى صورت نگرفته و جاى تأليفات زيارت‌پژوهى همچنان خالى است.
اكنون با تهيۀ مجموعۀ حاضر، نخستين گام را در راستاى غبارزدايى از ميراث پيشينيان و احياى نام و ياد گنجينه‌هاى علمى آنان و همچنين به منظور بازگشايى بابى با عنوان «زيارت‌پژوهى در قلمرو تحقيقات علوم انسانى»، برداشته و «كتابشناسى زيارت» را تقديم محققان و پژوهشگران مى‌كنيم كه اميد است با عنايات حضرت حق و پيشوايان بر حقّش و دعاى خير خوانندگان، مفيد واقع شود.
كتابشناسى زيارت، عهده‌دار پاسخ به پرسش‌هاى زير است:
* مهم‌ترين كتاب‌هايى كه دربارۀ زيارت و ديگر مفاهيم مرتبط (مانند مزار، زيارتگاه، توسل، شفاعت) به زبان فارسى يا عربى نوشته يا ترجمه شده، كدام است؟
* محتوا و موضوع اصلى اين آثار چيست؟
* ويژگى و امتيازهاى اين نوشته‌ها در چيست؟
به ديگر سخن، در اين مجموعه، مهم‌ترين آثارى كه در قلمرو كتاب‌هاى فارسى و عربى درباره زيارت نوشته شده، به ترتيب حروف الفبا، معرفى توصيفى شده‌اند.
در مقدمۀ كتاب، از ضرورت كتابشناسى، پيشينه و محتوا و آيين تدوين آن سخن به ميان خواهد آمد.
در پايان شايسته است از تمامى استادان و فرزانگانى كه در انجام اين
تحقيق يارى‌ام كرده‌اند، تشكر كنم، كه عبارتند از:
جناب آقاى سيدعلى قاضى‌عسكر، معاون محترم آموزش و پژوهش بعثۀ مقام معظم رهبرى. مدير محترم تحقيقات حج آقاى محمود شريفى كه افتخار انجام اين تحقيق را به اين حقير واگذار كردند.
مدير محترم مجمع ذخائر اسلامى، جناب آقاى سيد صادق حسينى اشكورى. مدير محترم مؤسسۀ امام هادى (ع) جناب آقاى سيد هادى رفيعى‌پور كه بخش نسخه‌شناسى زيارات، حاصل زحمت و دست‌رنج آنهاست.