22پىگيرى و عملى گرديد.
كتاب مرآة الحرمين به زبان تركى استانبولى 5 جلد در 3 مجلد است، كه جلدهاى 1و 2 به نام «مرآة مكه» و 3 و4 به نام «مرآة مدينه» و جلد 5 به نام «مرآة جزيرة العرب» نامگذارى شده و در سال 1301، در چاپخانۀ «سنده» شهر قسطنطنيه به چاپ رسيده است. آنچه اهميت اين كتاب را در زمان انتشار مشخص مىكند، تقريظهاى فراوانى است كه در حدود 58 صفحه همراه با مقدمه توسط دانشمندان و ادباى تركيه آورده شده است.
مجلّد اوّل كتاب «مرآة الحرمين» 1175 صفحه متن، 9 صفحه تصوير و حدود 58 صفحه مقدمه دارد كه عبدالرسول منشى تنها 625 صفحۀ آن را (آن هم نه به طور كامل) ترجمه كرده است.
يافتن كتاب اصلى، كمك زيادى كرد تا بتوانم با تطبيق نسخۀ فارسى با متن تركى استانبولى، جملات و كلمات صحيح را يافته و آن را اصلاح نمايم.
گرچه زمان تكميل اثر كمى طولانى شد، ليكن هم اكنون مىتوان ادعا كرد كه اين اثر با كمترين غلط به چاپ رسيده است. البته مترجم محترم بسيارى از كلمات تركى را همانگونه كه در متن كتاب اصلى بوده، در ترجمه آورده است كه براى خوانندۀ فارسى زبان، فهم مطلب را كمى مشكل مىكند.
گفتنى است، كتاب ديگرى نيز با نام «مرآة الحرمين» در مصر به چاپ رسيده كه مربوط است به مؤلف ديگرى به نام ابراهيم رفعت پاشاى مصرى، ليكن از آنجا كه زمان تأليف آن پس از اين كتاب بوده، به نظر مىرسد مؤلف بخشى از مطالب خود را از كتاب ايوب صبرى پاشا گرفته است.
«ايوب صبرى پاشا» فرزند سيد شريف الاسلام بن حاج احمد است. او در شهرى به نام «ارميه» از توابع «روم ايلى» و يا «تساليا» از توابع بنىشهر تركيه چشم به جهان گشود.