19
مقدمه
از سال 1371ش. كه مركز تحقيقات حج در قم تأسيس گرديد، يكى از وظايف و مسؤوليت‌هاى تعريف شده براى آن، احياى نسخ خطى و آثار ارزشمند تراثى به جاى مانده از نسل‌هاى گذشته بود. خوشبختانه امروز پس از سال‌ها تلاش، تعدادى از اين نسخه‌ها احيا و به جامعۀ فرهنگى كشور و علاقه‌مندان اينگونه آثار تقديم گرديد.
نگارنده نيز به دليل علاقه‌به كار در اين زمينه، چند اثر سفرنامه‌اى؛ مانند «سفرنامۀ ميرزا داوود وزير وظائف»، «سفرنامۀ ميرزا عليخان اعتمادالسلطنه»، «حديث قافله‌ها» و ... را احيا نمودم كه تاكنون، چندين بار چاپ شده‌اند.
در سال 1375ش. از اين دست آثار، كتابى با نام «مرآة الحرمين ايوب صبرى پاشا» (در گذشتۀ سال 1308ق.) به دستم رسيد كه نخستين نسخۀ دريافتى، مربوط به كتابخانۀ ملى جمهورى اسلامى ايران بود با شماره 1863 ر ف، در دو جلد و به صورت يك مجلد در 364 برگِ 13 سطرى و در مجموع 728 صفحه، كه توسط ميرزا عبدالرسول‌منشى از مترجمان دارالترجمه ناصرى و به دستور ناصرالدين شاه، از تركى استانبولى به فارسى ترجمه شده است.
پس از جست‌وجوى بيشتر، نسخۀ دومى از آن را به شماره 4355 در كتابخانۀ مرحوم حاج حسين ملك، وابسته به آستان قدس رضوى يافتم كه طبق تاريخ نگارش، حدود يك سال پس از نسخه قبلى به رشته تحرير در آمده و به حاجى مخبر الدوله