19فلسفه و اسرار احكام و عبادات، عالمان و بزرگان دين نيز به پيروى از قرآن و سنت، دربارۀ اين موضوع، به وفور سخن گفته و مطالبى نگاشته‌اند. گواه اين مطلب كتاب‌ها و رساله‌هاى فراوانى است كه دربارۀ اسرار نماز و ديگر عبادات نوشته شده است كه مى‌توان به تأليفات مرحوم آقاملكى تبريزى (ره)، امام راحل و... اشاره كرد. به عنوان نمونه در اهميت اين موضوع و توجّه ويژه بزرگان به بحث اسرار، به نوشتارهايى از آنان اشاره مى‌شود.
1. ميرزا جواد تبريزى (ره)
چيزى كه براى همگان قابل رؤيت مى‌باشد، اين است كه بيشتر مردم در عبادات و كارهاى آخرت و حتى در ايمان و اخلاق خود، به شكل ظاهرى آن چسبيده؛ ولى در امور دنيايى علاوه بر انجام دادن شكل ظاهرى، براى به دست آوردن حقيقت و واقعيت آن دقت زيادى به خرج مى‌دهند. براى مثال بيشتر مردم، فقط شكل نماز را به‌وجود آورده و براى تكميل ظاهر آن، كوشش مى‌كنند؛ ولى در پى به‌دست آوردن روح آن نيستند. مهم‌ترين چيزى كه باعث از بين رفتن دين و آخرت انسان شده و او را به سوى دنيا كشيده و باعث حاكميت هواى نفس بر انسان مى‌شود، همين مطلب است.
هر كدام از كارها و ذكر نماز -كه از اجزا يا شرايط نماز هستند- از طهارت و تكبير گرفته تا سلام دادن و خواندن تعقيبات نماز، همگى داراى شكل و روح مى‌باشند. اما مردم شكل ظاهرى نماز را ياد گرفته و براى درست كردن تقليد و آموختن نماز، خيلى تلاش كرده و در اين موارد احتياط مى‌كنند. حتى دربارۀ ميزان معلومات و تقواى مراجع تقليد، تحقيق كرده و در اين باره با يكديگر بحث مى‌كنند. به جهت فهميدن مطالب رساله هاى عمليه دقت كرده و