26باشد، خداوند به فرياد او رسيده و او را راهنمايى خواهد كرد.
ولى اين بدان معنا نيست كه علما و دانشمندان هيچ وظيفهاى ندارند، بلكه وظيفۀ سنگينى بر دوش آنان است، بايد به هر نحو ممكن توجيهگر عقلايى شكها و شبههها باشند؛ تا مردم، خصوصاً نسل جوان را به سر منزل يقين كه هدف اعلى است، برسانند.
وظيفۀ ما در مقابل شبهات
برخى مىگويند: انسان در هر سنّ و معلوماتى كه باشد، بىهيچ قيد و شرطى مىتواند به هر سخنى گوش فرا دهد، هر مقاله و كتابى را مطالعه كند و نبايد برايش در اين جهت هيچ گونه مانعى ايجاد كرد. اينان براى اثبات نظريۀ خود به اين آيه تمسك كردهاند: اَلَّذِينَ يَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَيَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ؛ 1«بندگان خاص مرا بشارت ده، آنان كه سخنان را مىشنوند و از نيكوترين آنها پيروى مىكنند.»
در صورتى كه آيۀ شريفه، در مورد انديشهوران و صاحب نظرانى است كه قدرت و توان تشخيص «قول احسن» را دارند، نه هركسى، در هر سنّ و سطحى از معلومات مىتواند اينچنين باشد؛ چنانكه در ادامۀ آيۀ شريفه مىفرمايد: أُولٰئِكَ الَّذِينَ هَدٰاهُمُ اللّٰهُ وَ أُولٰئِكَ هُمْ أُولُوا الْأَلْبٰابِ ؛ 2 «آنان كسانىاند كه خدا هدايتشان كرده و آنان خردمندان و صاحبان مغز و عقلند.» يعنى تنها كسانى هستند كه مىتوانند به سخنان افراد و گروهها و مذاهب و اديان مختلف گوش فرا دهند و با نيروى وحى و عقل، بهترينها را برگزينند.
بنابراين تا وقتى كه انسان اعتقادهايش را از منابع موثّق و معتبر، محكم نكرده و قدرت پاسخگويى به شبهات را نيافته است، نبايد در اين وادى وارد شود، به هر سخنى گوش فرا دهد و هر مطلبى را بخواند؛ چنان كه خداوند متعال مىفرمايد: وَ قَدْ نَزَّلَ عَلَيْكُمْ فِي الْكِتٰابِ أَنْ إِذٰا سَمِعْتُمْ آيٰاتِ اللّٰهِ يُكْفَرُ بِهٰا وَ يُسْتَهْزَأُ بِهٰا فَلاٰ تَقْعُدُوا مَعَهُمْ