43
ب) سعۀ صدر
امروز كشور عراق، مشكلات فراوانى دارد و زائرانى كه از سطوح مختلف جامعه درقالب كاروان هاى زيارتى به كشور عراق اعزام مى‌شوند، جامعه اى ناهمگون و ناهماهنگ هستند و سليقه ها و ظرفيّت هاى مختلف دارند لذا هدايت معنوى آن ها كار دشوارى است. عهده دار خدمت معنوى به زائران در اين سرزمين مى‌بايست از ظرفيّت بالاى روحى برخوردار باشد و با آرامش و تدبير و درايت همچون پدرى مهربان و برادرى دلسوز و آگاه، گره كور تنش ها و ناهنجارى هاى پيش آمده را با سرانگشت تدبير وحكمت بگشايد. در اين كشور بيگانگان حاكميّت دارند. دولت مركزى چندان بر همۀ امور مسلّط نيست. كارها گاهى تقسيمات منطقى و عادلانه اى ندارد. بسيارى از شهروندان عراقى به خاطر مشكلات، تعادل روانى مناسبى ندارند. بنا بر اين شما هستيد، كه بايد با برخوردارى از سعۀ صدر به گونه اى روابط همراهان را روان و تسهيل كنيد كه زمينه اى براى كشمكش و ناراحتى به وجود نيايد.
ج) تواضع
تواضع و فروتنى از اخلاق عمومى انبياى الهى است و چه كسى از شما براى اتّصاف به اين صفت ارزشمند سزاوارتر است؟ مگر نه اين است كه زائران همراه شما مهمانان اهل بيت (ع) هستند و ما هم خادم اهل بيت؟ لذا خادم بودن اقتضا مى‌كند كه ما با قطع نظر از اين كه خودمان كى هستيم و در ايران چه سمتى داريم، به مهمانان موالى خود خدمت كنيم. آن هم با قطع نظر از اين كه اين مهمانان چه كسانى هستند و چه منزلت اجتماعى دارند. خادم بايد مهمان اربابش را تكريم كند و گرنه حقّ مولايش را ادا نكرده است.
د) نرمخويى و مهربانى
خداوند متعال به پيامبر اكرم صلى الله عليه وآله و سلم مى‌فرمايد:
«فَبِمٰا رَحْمَةٍ مِنَ اللّٰهِ لِنْتَ لَهُمْ وَ لَوْ كُنْتَ فَظًّا غَلِيظَ الْقَلْبِ لاَنْفَضُّوا مِنْ حَوْلِكَ؛ به موجب رحمت ويژه الهى است كه با اينان نرمخو هستى و اگر خشن و سنگدل بودى از گردت پراكنده مى‌شدند.» 1دقت كنيد اگر پيامبر اكرم(ص) با آن همه محاسن و فضايل بى شمار تنها در صورت تندخويى جاذبه‌اش را از دست مى‌دهد و به قول قرآن، مردم از گرد او پراكنده مى‌شوند، حساب من و شما روشن است. بنا بر اين مراقب باشيد كه در اين سفر با زائر تندى نكنيد، سرشان داد نزنيد، آن ها را توبيخ نكنيد، كه اگر چنين كرديد، در دل آنان نسبت به شما كدورتى ايجاد خواهد شد و اين كدورت مانع تأثير سخن شما در دل او خواهد گشت.
ه) خوش‌رويى و شادابى
زائرانى كه همراه شما آمده اند، از نظر اخلاق و تربيت يكسان نيستند، ظرفيّت هاى روحى متفاوتى دارند، آداب و رسوم آنان گوناگون است، حساسيّت هاى آن ها هم نسبت به پديده ها مختلف است. دوران آشنايى شما هم با آن ها كوتاه است با اين ويژگى ها شوخى با آنها اصلاً زمينه ندارد. چون گاهى ممكن است، از مزاح بى غرض شما برداشت منفى كنند. هنر يك مبلغ موفق اين است كه بتواند خوش‌رويى و شادابى را چنان با متانت، تواضع و وقار عجين كند كه خاطرات شيرين و در عين حال مثبت و سازنده‌اى را از اين سفر در ذهن و ضمير زائران به يادگار بگذارد.