63بنابراين تقيه يك روش عقلايى همگانى است و معنى ندارد كه آن را مختص به يك ظالم بدانيم. حتى برخى از اصحاب پيامبر(صلى الله عليه وآله) در مواردى از مسلمانان تقيه كردهاند. ابوهريره مىگويد: دو چيز را از رسول خدا(صلى الله عليه وآله) ياد گرفتم كه يكى از آنها را در ميان مردم منتشر كردم، و اما اگر ديگرى را منتشر مىكردم، سرم را بر دار مىدادم 1آيا اين كار تقيه مسلمان از مسلمان نيست؟!
تقيه در عبادت: تقيه در عبادت به اين معنى است كه براى دفع خطر ظلم يا براى مدارا كردن با ديگر مذاهب اسلامى، عبادت را به نحوى به جا آورد كه مسلمان مخالف - طبق مذهب خود - به آن معتقد است. اين شكل از عبادت، از خصوصيات مكتب اهل بيت(عليهم السلام) و بيشتر عبادتهايى كه به صورت تقيه به جا آورده مىشوند، به انگيزه ترس از ظلم نيست; بلكه تنها براى حفظ وحدت مسلمين است.
امام خمينى(ره) در اين مورد مىفرمايد: تقيه گاهى براى اين است كه خطرى حوزه اسلام را تهديد مىكند، به شكلى كه خوف از هم گسستگى وحدت مسلمانان در ميان باشد، و ترس از اين باشد كه بر حوزه اسلام - به خاطر پراكندگىشان و يا چيز ديگر - ضررى وارد شود، اين همان تقيه مدارايى كه جهت هم صدا شدن همه مسلمانان و وحدت بين آنها و ايجاد دوستى بين مخالفان و جلب محبت آنان، بدون هيچ گونه ترسى انجامپذير است. 2
از امام صادق(عليه السلام) روايت شده كه به هشام بن حكم فرمود: در ميان قبيلههايشان نماز بخوانيد، بيمارانشان را عيادت كنيد، در تشييع جنازهشان حاضر شويد... به خدا سوگند، او به چيزى دوست داشتنىتر از خباء (پنهان كردن)، عبادت نشده است. گفتم خباء چيست؟ فرمود: تقيه . 3
بايد توجه داشت كه تقيه هميشه جايز نيست و هميشه هم واجب نيست; بلكه در برخى از موارد حرام است.