36اولاً: چنانچه هدف ممنوعيت جميع سفرهاى معنوى باشد، حصر در اينجا صحيح نيست، زيرا انسان در موسم حجّ براى سفر به عرفات و مشعر و منى آماده سفر نمى‌شود، پس هر گاه سفرهاى دينى، به غير از مساجد سه‌گانه حرام باشد، به چه علت براى سفر به اين مناطق آهنگ سفر مى‌كند؟

ثانياً قرآن كريم و حديث شريف به بعضى از سفرهاى دينى اشاره كرده و نسبت به آنها تحريك و تشويق نموده است، مانند سفر به خاطر جهاد و در راه خدا و طلب علم و صله رحم و ديدار از والدين و موارد مشابه. از آن جمله قول خداوند متعال است در آيه شريفه:

وَ مٰا كٰانَ الْمُؤْمِنُونَ لِيَنْفِرُوا كَافَّةً فَلَوْ لاٰ نَفَرَ مِنْ كُلِّ فِرْقَةٍ مِنْهُمْ طٰائِفَةٌ لِيَتَفَقَّهُوا فِي الدِّينِ وَ لِيُنْذِرُوا قَوْمَهُمْ إِذٰا رَجَعُوا إِلَيْهِمْ لَعَلَّهُمْ يَحْذَرُونَ. ¹

و به اين دليل محقّقان و كاوشگران، حديث مذكور را به صورتى كه بدان اشاره شد تفسير نموده‌اند.

غزالى در كتاب احياء العلوم خود گفته است: اين سخن بدان معناست كه شخص به خاطر عبادت يا حجّ يا جهاد، آهنگ سفر كند... و در جمله خود زيارت قبور انبيا (ع) و زيارت قبور صحابه و تابعين و ساير علما و اوليا را آورده است.

هر كس كه زيارت او در حياتش متبرّك باشد، بعد از وفات او نيز متبرّك خواهد بود و لذا آهنگ سفر كردن به اين منظور جايز است. اين سخن مانع از پذيرفتن قول رسول اكرم(صلى الله عليه وآله) نيست كه فرمود: آهنگ سفر نكنيد مگر به مساجد سه گانه: مسجد من (اين مسجد)، مسجد الحرام و مسجد الاقصى ، چون روايت درباره مساجد است و زيارت قبور هم از نظر فضيلت در مرتبه بعد از مساجد قرار دارد وگرنه فرقى بين زيارت قبور انبيا و اوليا در اصل داشتن فضيلت نيست. اگر چه از نظر مرتبه و مقام، تفاوتهاى بسيار بزرگى بر حسب اختلاف مرتبه آنها نزد خداوند وجود دارد. ²

از اينجا معلوم مى‌شود كه آنچه در روايات مورد نهى قرار گرفته