55ديگر براى خودش تأمين كند.

حج براى امت اسلامى يك فرصت است. در اين خيل عظيمى كه در حج هر سال شركت مى‌كنند، شما يك مقطع ده ساله را در نظر بگيريد، ببينيد در اين ده سال چند ميليون انسان از آفريقا، از آسيا، از اروپا، از همۀ مناطق عالم - زن، مرد، باسواد، كم‌سواد، داراى سلايق مختلف - شركت مى‌كنند.

اگر نداى اتحاد اسلامى، وَ لاٰ تَفَرَّقُوا ¹ى اسلامى بر اين مجموعه حاكم باشد، شما ببينيد چه اتفاق عظيمى مى‌افتد. ديگر همۀ اين مايه‌هاى اختلاف كمرنگ مى‌شود. يكى سنى است، يكى شيعه است؛ در بين شيعه فِرق مختلف، در بين سنى فِرق مختلف؛ فقه‌هاى مختلف، مذهب‌هاى مختلف، عادت‌هاى مختلف است كه به طور طبيعى به جدايى مى‌انجامد. همۀ اين‌ها را اين دست مهربان حج جمع مى‌كند، به هم نزديك مى‌كند، درهم فشرده مى‌كند.

عدم استفادۀ ابزارى از حج

حالا اينجا من حاشيه‌اى بزنم. چقدر جفاست كه كسى از اين وسيلۀ وحدت، ابزارى درست كند براى اختلاف و شكاف. اين، خطاب به همه است. اين فقط خطاب به آن فرد تكفيرى سلفى متعصب كه در مدينه بايستد و مقدسات شما را دشنام بدهد، نيست؛ خطاب به همه است. مسؤولين حج - مسؤولين كاروان‌ها، روحانيون حج - مراقب باشند كه از اين وسيلۀ وحدت، ابزارى براى تفرقه درست نكنند و دل‌ها را از يكديگر پر از كينه و درد نكنند.

من چيزهايى را كه مى‌تواند وسيلۀ جدايى شود، نمى‌شمرم؛ خودتان فكر كنيد، ببينيد چه چيزى است كه دل شيعه را نسبت به برادر مسلمان غير شيعۀ خود پر از كينه