40گمان نشود قصد ابراهيم و موسى و محمد - عليهم‌و على آلهم السلام - مخصوص به زمان خاصى است. 1چه زيباست پيروى رهبر فرزانه از مراد و راهنماى خود كه در توصيه‌اى حكيمانه، راهِ خمينى كبير را به حجاج يادآور شده، مى‌فرمايد:
مى‌توان با برنامه‌ريزى حج، سنّت ختم قرآن در حج را احيا كرد و علاوه بر برگزارى مراسم بسيار مهم و ارزشمند دعاى كميل، قرآن را محور فعاليت‌ها و اقدامات فرهنگى - سياسى قرار داد و فضاى حج را فضايى كاملاً قرآنى و معنوى ساخت. 2
د. حج و تحكيم وحدت بين مسلمانان
حضرت امام چارۀ مسلمانان را در وحدت و همدلى مى‌ديد و به روشنى دريافته بود كه هرگونه تفرق و تشتت، باعث سلطۀ بيگانگان بر مسلمانان مى‌شود. از اين رو، شاخصه‌هاى مهم حج ابراهيمى را وحدت اسلامى دانسته و فرمودند:
حج، بهترين ميعادگاه معارفۀ ملت‌هاى اسلامى است كه مسلمانان با برادران و خواهران دينى و اسلامى خود از سراسر جهان آشنا مى‌شوند و در آن خانه‌اى كه متعلّق به تمام جوامع اسلامى و پيروان ابراهيم حنيف است، گردهم مى‌آيند و با كنار گذاردن تشخّص‌ها و رنگ‌ها و مليت‌ها و نژادها، به سرزمين و خانۀ اولّين خود رجعت مى‌كنند و با مراعات اخلاق كريمۀ اسلامى و اجتناب از مجادلات و تجمّلات، صفاى اخوت اسلامى و دورنماى تشكّل امت محمدى(ص) را در سراسر جهان به نمايش مى‌گذارند. 3