66برخى را گمان بر اين است كه محل كنونى نجف در گذشته كوه بلندى بوده و فرزند حضرت نوح(ع)آنجا كه مى‌گويد: >سأوى إِلَى جَبَلٍ يْعصِمُنِى مِنَ الْماِء< 1 >به سوى كوهى پناه مى‌برم كه مرا از طوفان نجات خواهد داد< منظورش همين كوه نجف بوده است كه بعدها به فرمان الهى كوه از بين رفته و به صورت تپه‌اى درآمد و درياى اطراف آن كه >نى< نام داشت خشك شده و به همين علت نام آن >نى جف< شده است. البته نظريۀ اخير نظريۀ منطقى و مستدلّى نيست، هرچند كه نبايد فراموش كرد براساس شواهد و قراين تاريخى و باستان شناسى ظاهراً طوفان نوح در همين منطقه اتفاق افتاده است و اين داستان در سنگ نوشته‌هاى سومرى، آشورى و بابلى برجاى مانده در بين النهرين، ذكر شده است.
مساحت شهر در حدود 1338 كيلومتر مربع است، خيابان هاى آن پهن و مستقيم و ساختمان هاى آن مرتفع و بازارهاى آن پهن و مرتب است مخصوصاً بازار بزرگ آن >السوق الكبير< كه از باروى شرقى شهر آغاز مى‌شود و تا حرم مطهر حضرت على(ع)ادامه مى‌يابد.