52كه تفضيل مكّه كرده‌اند بر مدينه - زادهما اللّٰه تشريفاً و تكريماً - متمسِك ايشان حديث آن 1 «مكه خير بلاد اللّٰه» است 2 و در روايتى «احبّ ارض اللّٰه الى اللّٰه» و نيز استدلال كرده‌اند به زيادتى ثواب و تضاعف [7 - آ] او در مكّه بر افضليّت مكه بر مدينه و اين مذهب ابوحنيفه و شافعى است. اما صاحب تاريخ مدينه: سيد على سمهودى - رحمة اللّٰه عليه - به هر دو جواب مى‌گويد از حديث بر آن وجه كه حمل مى‌كند حكم خير بلاد اللّٰه را بر آنكه پيش از ثبوت فضل مدينه بود به اظهار دين و افتتاح بلاد از آن منبع ايمان و يقين را، 3 امّا بعد از دعاى آن حضرت، يعنى ساكن گردان مرا در زمينى كه دوستر است نزد حق - سبحانه - اجابت نموده در مدينۀ پرسكينه، ساكن گردانيد و از آنجا بركت و ظهور ايمان را به همه جا رسانيد. پس مدينه افضل شد و مكّه مفضول گشت و تأييد مى‌كند اين توجيه را به آنكه در بعضى طرق اين حديث آمده كه آن حضرت - صلى اللّٰه عليه و آله و سلم - اين سخن را در وقتى گفتند كه بر عزيمت هجرت بر راحله سوار بودند.
از استدلال به زيادتى تَضاعُف ثواب در مكّه بر اين وجه جواب مى‌گويد كه زيادتى تَضاعُف ثواب دلالت نمى‌كند بر افضليّت. چنان كه در حق متوجّه عرفات افضل آن است كه پنج وقت نماز را در منى بگزارد با وجود عدم تَضاعُف ثواب در آنجا و چنان كه اداى سنّت در خانه افضل است از اداى او در مسجدالحرام با وجود تَضاعُف ثواب سنت در آنجا به مذهب شافعى و لهذا عمر قائل است به مزيد تَضاعُف ثواب در مكّه و به افضليّت مدينه و غايت مايلزم آن است كه گاه مفضول را مزّيتى مى‌باشد بر افضل چنان كه مُقدّر است نزد اهل علم.
امام مالك را پرسيدند كه اقامت نمودن در كدام يكى از مكه و مدينه دوست‌تر است نزد تو؟ گفت: مدينه 4 و چگونه چنين نباشد كه در مدينه هيچ 5 راهى نيست الّا آنكه رسول