81
شَهْرُ رَمَضٰانَ الَّذِي أُنْزِلَ فِيهِ الْقُرْآنُ هُدىً لِلنّٰاسِ ... . 1
«ماه رمضان، ماهى است كه در آن قرآن براى هدايت مردم فرو فرستاده شده است».
دربارۀ آيۀ دوم(بقره، 143) ، بايد گفت كه آن نيز به سان آيۀ نخست، مربوط به امت اسلامى است، نه صحابه. قرآن از اين راه وارد مىشود و مىگويد: آيينى كه فرو فرستاده شده، آيين وسط است، آيين ميانهرو، ميان فزون طلبى يهوديت و رهبانيت مسيحيّت. بنابراين، كاملترين شرايع در اختيار امت اسلامى قرار داده شده تا بر ديگر امتها شاهد و گواه باشند.
در اين صورت، به حكم اين كه اين دين وسط، دين همگان تا روز رستاخيز است، خطاب نيز به صورت يك خطاب عمومى بر همگان است و اختصاصى به حاضران در عصر پيامبر خداصلَّى اللّٰه عليه و آله و سلَّم ندارد.