18آن‌كس كه براى مردم حج به‌جاى آورد، پاداش آن در روز قيامت با مردم است!»
از اين روايت به‌خوبى مى‌توان فهميد كه هدف و انگيزه تا چه‌اندازه در سفر حج تأثيرگذار است.
بنابراين، اگر حاجى با هدف خداخواهى، خداجويى، تحول روحى و اخلاقى، و پالايش روح و جان در اين راه گام نهد، اعمال و رفتار خود را نيز با اين اهداف منطبق مى‌سازد و در نتيجه در حرمين شريفين پيوسته به نماز و دعا و عبادت و تفكر در حقايق اسلام و تاريخ زندگى پيامبران و امامان و ياران باوفا و پاكباخته آنان مى‌پردازد، از لحظه‌لحظه سفر بهره‌گيرى مى‌كند، پرده‌هاى غفلت را از جلو چشمانش كنار مى‌زند تا هنگام رسيدن به مرقد معشوق در مدينه و معبد عشق در مكه، كاملاً روح و جان خويش را صيقل داده، رنگ الهى و معنوى به خود بگيرد.
و اگر حاجى به قصد تفريح و استراحت به حج بيايد، به‌گونه‌اى ديگر رفتار خواهد كرد، بيشتر به مسكن بهتر، غذاى لذيذتر، و خريد كالاى بيشتر و ارزان‌تر مى‌انديشد و به‌جاى حضور در حرمين شريفين در كوچه و خيابان و بازار پرسه مى‌زند و در پايان سفر نيز با كوله‌بارى از اجناس پرزرق و برقِ دنيايى به ديار خويش بازمى‌گردد.
رسول خدا(ص) در يك تقسيم‌بندى تنبّه‌آفرين، حاجيان امت خود در آخرالزمان را به سه دسته تقسيم فرموده، وضعيت آنان را اين‌چنين پيش‌بينى كرده‌است:
دسته اول: ثروتمندان كه با انگيزه تفريح و خوشگذرانى به حج مى‌روند.
دسته دوم: گروه‌هاى متوسط جامعه كه با هدف تجارت و سوداگرى