56«وربما كان مقصوده بالحج من زيارة قبره أكثر من مقصوده بالحج، وربما سوّى بين القصدين، وكلّ هذا ضلال عن الدين باتّفاق المسلمين، بل نفس السفر لزيارة قبرٍ من القبور - قبر نبيِّ أوغيره - منهي عنه عند جمهور العلماء، حتّى أ نّهم لايجوّزون قصر الصلاة فيه بناءً على أنّه سفر معصية، لقوله الثابت في الصحيحين: لا تشدّ الرحال إلّاإلى ثلاثة مساجد: المسجد الحرام والمسجد الأقصى ومسجدي هذا 1.»
بعضى در سفر حج مقصود اصلى را زيارت قبر پيامبر صلى الله عليه و آله قرار مىدهند، يا هر دو [يعنى زيارت خانۀ خدا و زيارت قبر پيامبر صلى الله عليه و آله ] را قصد مىكنند، و تمام اين كارها به اتّفاق تمام مسلمانان خروج از دين است. بلكه خود سفر براى زيارت قبرى - چه قبر پيامبرى از پيامبران و چه قبر سايرين - در نظر جمهور علما نهى شده است، طورى كه شكسته خواندن نماز در اين سفر را اجازه ندادهاند، زيرا اين سفر، سفر معصيت است، به دليل فرمايش رسول خدا صلى الله عليه و آله كه فرموده است: باربندى و سفر نمىشود مگر به قصد سه مسجد: مسجد الحرام، مسجد الاقصى و مسجد من، اينجا.»
جواب از حديث «لاتشدّ الرحال»
اين حديث هيچ ارتباطى به مسئلۀ زيارت قبر پيامبران و اوليا ندارد؛ زيرا:
اوّلاً: استثنا در اين حديث استثناى مفرّغ است و نيازمند تقدير در مستثنىٰ منه مىباشد و در اينجا سه احتمال متصوّر است:
1. احتمال اوّل اين است كه در مستثنىٰ منه، يك كلمۀ عامّ و فراگيرى در تقدير گرفته شود، مثلاً كلمۀ «شىء» در تقدير باشد. در اين صورت معناى حديث اين است:
«مسافرت و باربندى به قصد هر چيزى انجام نمىشود مگر به قصد مساجد سه گانه.»
طبق اين احتمال، حديث مذكور دلالت بر حرمت سفر براى زيارت قبر پيامبران و امامان دارد. ولى به طور قطع، اين احتمال مردود است و هيچ يك از علماى