21انتظارهاى ابراهيم خليل را برآورده كرد؛ زيرا ابراهيم يك‌سر تسليم و فروتن در پيشگاه خداوند بود و همان‌طور تسليم ماند، آن‌گاه به دنبال ساختن امتى برآمد كه حق و باطل را به درستى بشناسد و تسليم محض پروردگار باشد.
كوتاه سخن آنكه انتظار ابراهيم خليل از حاجيان در درازاى تاريخ، چيزى نيست جز همدلى و انسجام مسلمانان؛ به منظور بسترآفرينى آموزه‌هاى زندگى‌بخش اسلام، در زمان‌ها و مكان‌هاى متمادى.
بازگرديم به داستان پدر و پسرى كه به فرمان خداوند پايه‌هاى كعبه را بالا آورده و براى زائران حق آماده كردند. قرآن كريم در اينجا، نيز از رابطۀ كعبه و مردم سخن مى‌گويد كه سزاوار انديشيدن است.
(وَ إِذْ جَعَلْنَا الْبَيْتَ مَثٰابَةً لِلنّٰاسِ وَ أَمْناً وَ اتَّخِذُوا مِنْ مَقٰامِ إِبْرٰاهِيمَ مُصَلًّى وَ عَهِدْنٰا إِلىٰ إِبْرٰاهِيمَ وَ إِسْمٰاعِيلَ أَنْ طَهِّرٰا بَيْتِيَ لِلطّٰائِفِينَ وَ الْعٰاكِفِينَ وَ الرُّكَّعِ السُّجُودِ) (بقره : 125)
و (به خاطر بياوريد) هنگامى كه خانه كعبه را محل بازگشت و مركز امن و امان براى مردم قرار داديم، و (براى تجديد خاطره) از مقام ابراهيم، عبادتگاهى براى خود انتخاب كنيد، و ما به ابراهيم و اسماعيل امر كرديم كه خانه مرا براى طواف‌كنندگان و