137به حج آمديم كه تكليف حج را گزاريم، اما، مى‌دانيم كه هدف يك زائر كعبه، فقط رفع تكليف نيست! هدف از حج ابراهيمى اين است كه، در فرد و جامعه، دگرگونى‌هاى فكرى و رفتارى پديد آيد. اينكه على(ع)، زيارت كعبه را يك آزمايش بزرگ الهى براى مسلمانان مى‌شمارد، دليلى جز ضرورت دگرگونى در نگرش‌ها و گرايش‌هاى آنان ندارد.
پس، شايسته است كه حاجيان پس از حج، در انديشه‌ها و جهت‌گيرى‌هاى فردى و جمعى‌شان نشان دهند كه از حج ابراهيمى چه درسى گرفته‌اند. يكى از آن درس‌ها، درس يكتاپرستى و اخلاص در بندگى پروردگار است. مگر « لبيك. اللهم لبيك » گفتن يك زائر احرام پوشيده، پيام توحيد و شرك‌ستيزى را به همراه ندارد؟ مگر گويندۀ لبيك نبايد عزم استوارى براى ترك ستم، دروغ، فريب و تجاوز به حريم ديگران را داشته باشد؟
درس ديگر حج ابراهيمى، عرفان، و معرفت نسبت به خداوند و صفات اوست. يك زائر كعبه در ايام حج بايد به اسم‌ها و صفت‌هاى زيباى حق بينديشد و اندك اندك، خود را، خداگونه سازد؛ زيرا در نگاه قرآن كريم، انسان‌ها بايد به مقام «خليفۀ اللهى» يا جانشينى خداوند در زمين، نزديك شوند. چنين مقامى، خداگونگى انسان در زندگى فردى و اجتماعى را مى‌طلبد.