59اين نوشتار، تاريخچهاى از آثار و اماكن مقدس عراق است كه مؤلف با بهرهگيرى از مهمترين منابع تاريخ اسلامى، مانند تاريخ ابن اثير، سفرنامه ابن بطوطه، العبر ابن حلدون، عمدة الطالب ابن عنبه و تاريخ طبرى، آن را به نگارش درآورده است:
در اين نوشتار، آثار و مكانهاى مقدس عراق كه در اصطلاح از آن به عتبات عاليات ياد مىشود، ارائه و بررسى خواهد شد. از لحاظ لغوى، عتبات جمع واژه عتبه است و به آستانۀ در گفته مىشود. جايى كه مماس با زمين قرار مىگيرد. آستانۀ در، نخستين جايى است كه زائر به هنگام ورود به حرم، بر آن قدم مىگذارد. (ص 22)
نويسنده در پيش درآمد خود، موقعيت جغرافيايى و تاريخى عراق را به طور خلاصه بيان كرده و سپس در چهار فصل، به معرفى پنج منطقه (نجف اشرف، كوفه، كربلا، سامرا، كاظمين) پرداخته است. در معرفى هر كدام از اين مناطق نيز ابتدا موقعيت جغرافيايى و تاريخى آن منطقه بررسى شده و در ادامه، تاريخچه بناى بارگاههاى آن منطقه آمده است.
فهرست
فصل اول / نجف اشرف: موقعيت جغرافيايى و تاريخى نجف، تاريخچه بناى مرقد و بارگاه امام على(ع)، آثار و اماكن حرم مطهر، مسجدهاى نجف، قبرستان وادىالسلام، مقبره علمان و بزرگان دين، مزار حاكمان و دولتمردان، آثار تاريخى نجف.
فصل دوم / كوفه: موقعيت جغرافيايى و تاريخى كوفه، آثار اسلامى و عناصر كوفه (مسجد كوفه، مسجد سهله، خانه امام على(ع))
فصل سوم / كربلا: موقعيت جغرافيايى، وجه تسميه، تاريخ ساختمان حرم، آثار و اماكن حرم، بارگاه و مرقد حضرت عباس، ساير مقبرهها و مزارات كربلا، آثار تاريخى كربلا.
فصل چهارم / كاظمين، بغداد، مدائن: تاريخچه حرم كاظمين، قبرهاى علما و پادشاهان در كاظمين و بغداد و مدائن.
فصل پنجم / سامراء: موقعيت جغرافيايى و تاريخى، تاريخچه آستان عسكرين، ساير قبرهاى سامراء، مسجدهاى تاريخى سامراء.
عطر سيب
حامد حجتى. چاپ اول: قم، انتشارات مسجد مقدس جمكران، 1378، 53، ص. (موضوع: نقد و تفسير زيارتنامه)
اين نوشته، دريافت عاشقانه و رهيافتى ادبى از زيارت ناحيه مقدسه است. نويسنده در قالب قطعات ادبى، ترجمانى از مفاهيم اين زيارت مقدس را ارائه كرده كه خواندن آن، براى آشنايى اوليه نسل جوان با اين زيارت و درك مفاهيم والاى آن، مفيد است:
از آنجا كه بر آن بوديم تا دريافتى عاشقانه از زندگى امام عشق را در قالب پرداختى ادبى تقديم اهل ولايت كنيم، بهتر اين گونه يافتم، با برداشتى از زبان حضرت ولى عصر[ در ناحيه مقدسه مقتل نياى بزرگوارشان اباعبدالله(ع) را زمزمه كنيم، لذا خود را به شطّ زيارت ناحيه مقدسه خواهيم زد تا جرعه نوش جام نيزهها نيز باشيم. (ص 7)
در ابتداى كتاب، بخشهايى از زندگى امام حسين(ع) به عنوان «مقدمهاى براى ورود به بارگاه رفيع ناحيه» آمده است.
على(ع) و زيارت جامعه كبيره
عبدالعلى گويا. چاپ اول: تهران، انتشارات زُراره، 1378، 312، ص. (موضوع: نقد و تفسير زيارتنامه)