71محلى كه در اين كتاب بايد از آن ياد شود، «حجاز» است كه بارها نام آن تكرار شده و شامل مكه و مدينه و يمامه و آبادىهاى آنهاست.
امام شافعى در كتاب «الأمّ» از «حجاز»؛ بنا بر نقل قول «بندنيجى»، همين برداشت را از «حجاز» دارد.
در وابستگى يمن به حجاز، دو سخن وجود دارد: برخى گويند «تبوك» و «فلسطين» جزو «حجاز» است و مرزهاى حجاز از ميان كوههاى «طى» به سوى جادۀ عراق مىگذرد و از اين جهت، آن را حجاز ناميدهاند؛ زيرا به عنوان حاجزى ميان «تهامه» و «نجد» است.
اين مطلب را ابنكلبى و اصمعى و ديگران گفتهاند.
«يمامه» مورد اشاره به فاصلۀ دو منزلى يمن از سمت طائف و به فاصلۀ دو منزلى يمن از سمت طائف و به فاصلۀ چهار منزلى از مكه است. نووى در «تهذيب الأسماء واللغات» 1 بر اين باور است و بنابراين، طبق نظر او، ناحيۀ معروف به «بجيله» در شمار حجاز نيست؛ زيرا از طائف نسبت به هر جاى ديگر در فاصلۀ طائف تا يمامه دورتر است.
منطقۀ بجيله و يمامه، در يك سمت؛ يعنى در سمت نجدِ يمن قرار دارند، ولى منطقۀ بجيله بيش از يمامه، به يمن نزديك است و در نتيجه، نمىتوان منطقۀ بجيله را در شمار حجاز آورد.
مردم مكه تا به امروز نيز حجاز را جز بر طائف و پيرامون آن، اطلاق نمىكنند و منطقۀ بجيله را به نامِ حجاز نمىخوانند، علت آن است كه بجيله در سرزمين يمن قرار دارد.
آبادىهاى ياد شده در محدودۀ حجاز، همان آبادىهاى مكه و مدينه و يمامهاند.
مخاليف نيز آبادىها و روستاهاى نزديك به هم هستند و به فتح ميم و خاء، جمع مِخالف است. به گفتۀ نووى 2 مكه جزو تهامه است.