38شمس الدين محمد بن محمد بن عبد الرحمن اندلسى مكى(م 954)از خاندانى اندلسى الاصل كه بعداً در طرابلس ساكن شدند و آنگاه وى به سال 877 به مكه آمد و مقيم شد.وى كتابى با عنوان« رسالة تتعلق بسدانة البيت الحرام و سبب ولايتهم لذلك » نگاشته كه‌نسخه‌اى از آن در كتابخانۀ مكة المكرمه(ش113)درشش برگ هست.اين كتاب بخشى از كتابى از وى بوده كه آن را در سال 940 تأليف كرده است.
جارالله محمد بن عبدالعزيز عمر بن محمد مكى ابن فهد(891-954)؛وى فرزند عز بن نجم است كه پدر و جدش مورخ تاريخ مكه بوده‌اند.يكى از آثار وى« الاتعاظ بما ورد فى سوق عكاظ »است.كتاب ديگر او« بهجة الزمان بعمارة الحرمين لملوك آل عثمان »است كه نسخه‌اى از آن شناسانده نشده است.رسالۀ ديگر او« تاريخ جدة و أحوالها و قربها من مكة »در چهار برگ است.كتاب ديگر او« تحفة الكرام بمرويات حجّاب بيت الله الحرام »است كه نسخه‌اى از آن شناسانده نشده است.كتاب ديگر او « التحفة اللطيفة فى أنباء المسجد الحرام و الكعبة الشريفة »است.رساله‌اى نيز با عنوان « تحفة الناس بخبر رباط سيدنا عباس »دارد كه نسخۀ آن بر جاى مانده است.وى كتابى با عنوان« الجواهر الحسان فى مناقب السلطان سليمان بن عثمان »دارد كه آگاهى‌هاى فراوانى در بارۀ شهر مكه در آن آمده و نسخه‌هايى از آن بر جاى مانده است.دربارۀ بخشى از اين آگاهى‌ها بنگريد: التاريخ و المؤرخون بمكة (صص 202-204).كتاب ديگر او« حسن القرى فى أودية ام القرى »است كه نام ديگرش« منبع الخير و البركة فى أدوية ام القرى مكه »مى‌باشد.از اين كتاب هم نسخه‌هايى برجاى مانده است و در جمع حاوى آگاهى‌هاى جغرافيايى مهمى دربارۀ مكه است.كتاب ديگر او« القول المؤلف فى نسبة البيوت الخمسة الى الشرف »دربارۀ چند خاندان معروف مكه شامل بيت فاسى، بيت طبرى،بيت عبد القوى،بيت بخارى و بيت طباطبايى(الطباطبى)است.او دو بيت نخست را يكى به امام حسن عليه السلام و دومى را به امام حسين عليه السلام مى‌رساند و منكر نسبت سه بيت اخير به سادات مى‌شود.كتاب ديگر او« نيل المنى بذيل بلوغ القرى لتكملة إتحاف الورى »است.اين مهم‌ترين كتاب تأليفى جار الله بن فهد است.در اصل،كتاب