19
فصل اول:اهميت حجاز در صدر اسلام
حجاز را در تاريخ اسلام و دولت اسلامى،مكانتى ممتاز است.در حجاز بود كه اسلام ظهور كرد و اركان دولتش استوارى گرفت و حكومتش استقرار يافت.رسول اللّه-ص-همۀ عمر خود را در آنجا سپرى ساخت.پنجاه سال در مكه و باقى را در مدينه.در مكه نخستين بار وحى بر او نازل شد و دعوت به دين اسلام آغاز گرديد.آنگاه به مدينه مهاجرت كرد و مدينه مركز دولت اسلامى و خاستگاه مسلمانان گرديد و دولت اسلامى از آنجا آغاز شد و روى به گسترش نهاد و حجاز و بخش بزرگى از جزيرة العرب را در برگرفت.كعبه قبلۀ پيروان اسلام در حجاز است كه مسلمانان از سراسر زمين،هر روز چند بار روى به سوى آن كنند و نماز به جاى آورند.همچنين شهر مكه كه هر سال مسلمانان از دور و نزديك به آهنگ حج،به آنجا رهسپار مى‌شوند،شهرى است در حجاز.و نيز مدينه كه مرقد رسول اللّه-ص-و همۀ آثار و نشانه‌هاى صدر اسلام را در بردارد،در آن سرزمين است.هر چند شمارى از عربهاى بيرون از حجاز در سالهاى نخستين،به اسلام گرويدند و رسول اللّه-ص-با بسيارى از قبايل خارج از حجاز رابطه برقرار نمود ولى قدرت سياسى و دينى اسلام بعد از فتح مكه؛يعنى در سه سال پايانى زندگى آن حضرت،از حجاز پاى بيرون نهاد.حتى در دوره‌اى كه دولت اسلامى گسترش يافت و همۀ جزيرة العرب را دربرگرفت،حجاز همچنان پايگاه اصلى اسلام بود،زيرا اصحاب نخستين پيامبر،در آنجا مى‌زيستند.
اينان بيش از ديگر مردم،با مبادى و روح اسلام آشنايى داشتند و چونان چراغى تابناك راه مردم را روشن مى‌كردند و آنان را به اسلام و معارف آن،راه مى‌نمودند.همچنين سپاهى كه پيامبر-ص-در نگهدارى و گسترش دولت اسلامى بر آن متكى بود،از حجاز