22مهم‌ترين آيين اجتماعى اسلام است. اين مناسك در دل خود واجد ارزش‌هاى بى‌بديل و ظرفيت‌هاى بى‌منتها است. به گفتۀ مقام معظم رهبرى در پيام به حجاج، مسلمانان بايد از فرصت‌اين اجتماع بى‌نظير استفاده نموده، به مشورت درباره مهم‌ترين مشكلات جهان اسلام بپردازند.»
از سوى ديگر، حال‌وهواى معنوى و فضاى روح‌بخشى كه در حج وجود دارد، اين امكان را فراهم مى‌آورد كه حاجيان پس از انجام فرايض دينى خود با دلى پاك و اميد به غفران الهى، همچون مولودى كه به‌تازگى از مادر زاده شده است، به خانه‌هاى خود بازگردند، با دستانى پر از اميد و شور و معنويت.
ايرانيان و حج
جايگاه و مكانت ايرانيان در حج، ويژه است. رفتار، نظم، شور معنوى، همدلى و همگرايى، برون‌گرايى و اهتمام به امور همۀ مسلمين، شاخصه‌هاى حاجى ايرانى است. شگفت آنكه ايرانيان حتى پيش از اسلام نيز كعبه را حرمت مى‌نهادند و مقدسش مى‌خواندند. براساس اخبار نقل شده، ايرانيان پيش از اسلام، به كعبه به عنوان يك خانۀ مقدس احترام مى‌گذاشته‌اند و افرادى نيز براى زيارت به آنجا سفر مى‌كرده‌اند. مورخ معروف، مسعودى در اين‌باره مى‌نويسد:
«ايرانيان از زمان‌هاى قديم براى كعبه احترام قائل بوده، به زيارت بيت‌الله مى‌رفتند. آخرين فرد معروف ايرانى كه پيش از اسلام به حج رفت، بابك پسر ساسان، جد اردشير بابكان بوده است. [او پس از طواف كعبه] بر سر چاه زمزم رفت و زمزمه كرد».
يكى از شاعران پيشين نيز، گفته است: «ايرانيان روزگاران قديم بر سر چاه زمزم زمزمه مى‌كردند»؛ [برخى] از شاعران دوران اسلامى، نيز به اين مسئله اشاره كرده‌اند. به گفتۀ يكى از آنان:
«ما از دوران باستان پيوسته به حجّ خانه مى‌آمديم و يكديگر را در ابطح با امن و امان ديدار مى‌كرديم. بابك پسر ساسان همۀ اين راه را پيموده تا به خانۀ كهن