14
ناصر خسرو
حكيم ناصر خسرو ابن حارث قباديانى بلخى (394 ه .ق - 481 ه .ق) حكيم ناصر خسرو ابن حارث قباديانى بلخى مروزى، ملقب و متخلص به حجت و كنيه ابومعين از شاعران قوى طبع و قصيده سراى گرانقدر زبان فارسى است، شاعرى ارجمند، نويسنده‌اى توانا، فيلسوفى متفكر، جهانگردى شجاع، مبلغى چيره دست و حجت سرزمين خراسان است.
قرآن را سراپا به خاطر داشت. دانشهاى متداول آن عصر از قبيل فلسفه، حكم يونان و ملل و نحل و ارثما طيغى و موسيقى و هندسه اقليدس و علم نجوم و طب و علم معادن و علوم ادبى، دينى و فن نقاشى و خطابت و مناظره و غيره را مى‌دانست. شيفتگى او به آموختن و مطالعه كتاب چنان بود كه در سفر هفت ساله به حجاز و مصر شترى بار كرده از كتاب همراه داشت و خود پياده در عقب آن مى‌دويد.
از آثار ناصر خسرو مى‌توان به:
1 - ديوان اشعار او كه گنجينه‌اى از اشعار فصيح و بليغ و افكار بلند و عميق و
تركيبات و اصطلاحات و تعبيرات شيرين زبان فارسى است.
2 و 3 - دومثنوى كوچك (روشنائى نامه و سعادت نامه)
4 - سفرنامه
5 - زادالمسافرين (يك اثر فلسفى است)
6 - وجه دين
7 - جامع الحكمتين
8 و 9 - دو رسالۀ خوان الاخوان و گشايش و رهايش، اشاره نمود.