1
مقدمه
بسمه تعالى
در بيابان گر به شوق كعبه خواهى زد قدم
سرزنش‌ها گر كند خار مغيلان غم مخور
آنچه پيش رو داريد حاصل تأملى است عاشقانه در پهنۀ ادب منظوم فارسى از جانب فردى كه به‌طور معمول و حرفه‌اى كار او ارتباطى با درياى بيكران ادب فارسى ندارد ليكن به سبب شوقى كه بر اثر ديدار از خانه خدا نصيبش شده سعى كرده است كه عاشقان ديگر را در اين خط معنوى بهره‌مند و همراه خود گرداند. شوق ديدار دوست و طواف خانه او از آغاز ظهور اسلام و ارمغانى كه پيامبر اكرم(ص) براى بشريت آورد همواره آرزوى مسلمانان در اقصى نقاط گيتى بوده است و در اين راه سر از پا نمى‌شناخته‌اند. وصف اين سفر روحانى و بيان احوالى كه به توصيف نمى‌آيد كارى است بس دشوار و ديرياب ليكن راهيان آن هر گاه فرصتى يافته‌اند ديگران را از اين توفيق الهى بى نصيب نگذاشته‌اند كه حاصل آن گزارشهايى است شيرين و خواندنى كه در طول تاريخ صاحبان قلم و بيان عرضه داشته‌اند و بخش مهمى از بيان اين احوال به زبان شعر بيان گرديده است و كمتر شاعرى است در ادب فارسى بويژه در شعر قديم فارسى كه اشاره‌اى به اين سفر معنوى نداشته باشد. در اين مجموعه مؤلف بزرگوار كوشش كرده است كه با غور در آثار شاعران روزگاران گذشته و حاضر تصويرى گويا از كعبه و مراسم حج در بيان و تصوير گريهاى متنوع شاعران را براى مخاطبان خود فراهم كرده و از اين طريق خوانندگانش را در اين فيض معنوى با خود شريك نمايد.
البته داعيه مؤلف محترم عرضه پژوهشى در چارچوبهاى حرفه‌اى و معمول دانشگاهى و براى مخاطبان خاص نبوده است كه خود مقوله ديگرى است بلكه در اين گلچين هدف بهره‌گيرى كليه مخاطبان علاقه‌مند به زيارت خانه خدا بوده است تا جلوه هايى از بازتاب حج در ادب فارسى آشنايى بيشترى پيدا كنند. از درگاه رب جليل و يكتا دوست بشر، آرزوى كاميابى مؤلف گرامى را در اين عرصه پر نور آرزومنديم. 11ن 7ر
دكتر سعيد بزرگ بيگدلى
گروه ادبيات و زبان فارسى
بسمه تعالى
در طول هزار و چهار صد سال تاريخ پر فراز و نشيب اسلام ميليون‌ها مسلمان از اقصى نقاط جهان با عشق و تمناى وصال براى انجام فريضه حج، ترك ديار نموده و به سوى خانه خدا رهسپار شده‌اند. براى رسيدن به اين وادى گرم و بى آب و علف، ولى پر رمز و راز، بعضاً با پاى پياده، برخى سوار بر چارپايان يا كشتى و در دهه‌هاى اخير با ماشين و هواپيما زائران طى طريق كرده، خستگى راه و خطرات مسير را تحمل نموده‌اند. جالب توجه است كه مشكلات سفر، بيمارى و حتى مرگ زوار، نه تنها باعث سستى يا انصراف حجاج نگشته بلكه روز به روز بر تعداد آنان افزوده شده، تا بجايى كه اكنون بصورت ميعادى ويژه و منحصر بفرد در كره خاكى درآمده است. در طول اين سالها، سفر حج و مناسك آن تاثيرات روحى و عرفانى بى بديل آن، جايگاه خاصى در ميان شعراى پارسى گو، از متقدمين تا متاخرين يافته است. بسيارى از اين اديبان، حسب و عمق و تاثير روحانى كه از اين سفر الهى يافته و بر مبناى قدرت كلام خود، به خلق آثارى دست يازيده‌اند كه همچون ستون هايى استوار براى هميشه در تاريخ ادبيات ايران باقى خواهند ماند.
مطمئناً مطالعه اين جوشش‌هاى عارفانه براى زائران خانه خدا، وسعت ديد و عمق احساس زايدالوصفى ايجاد مى‌نمايد كه به هر چه پربارتر شدن اين سفر يگانه مى‌انجامد. لازم به ذكراست كه ترتيب ارائه اشعار در اين گلچين بر مبناى تقدم و تاخر حيات و سروده شاعر گرانمايه مى‌باشد. علاوه بر اين معدودى از ادبيات شعرا كه در آن واژه‌هاى مربوط به حج براى توصيف ديگر اغراض شاعر بكار گرفته شده نيز آورده شده است. انشااله گردآورى اين مجموعه، مورد پسند و قبول صاحب خانه و حجاج گرامى واقع گردد.
به اميد حق
دكتر سعيد سمنانيان - الهۀ منفرد
منصور حلاج
.
حلاج شهرت ابو مغيث حسين ابن منصور (234 ه . ق. - م / 309 ه .
ق.)عارف و صوفى مشهور اسلام است، اصل وى از بيضا(فارس) بود وليكن در اواسط و عراق نشو و نما يافت و در 12 سالگى قرآن كريم را حفظ كرد و در حدود سنۀ 299ه .ق. طريقه و مذهب خاصى اظهار كرد، و عده‌اى از او پيروى كردند، و او به مسافرت و نشر عقايد و تعاليم خويش پرداخت، و گويند دعوى خدائى كرد، و بعضى او را به صوفيه منسوب كردند و برخى او را به تشيع منتسب نمودند. عاقبت مقتدر، خليفه عباسى، او را بگرفت و به زندان كرد و بعد از 9 سال حبس و شكنجه به سختى بكشت و گويند جسدش را بسوزاندند و سرش را بر بالاى جسر بغداد زدند. اما پيروانش معتقدند كه او را نكشتند. حلاج سخنان غريب گفت، و كتابهاى عجيب تصنيف كرد، مانند طاسين الازل، قرآن القرآن، والكبريت الاحمر، و اشعارى نيز از او باقى است..