42
علويان از بُعد سياسى
از نظر مؤلف كتاب «تاريخ علويان»، كليّۀ دولت‌ها و حكومتهاى شيعه، چه در عراق و چه در شام و جز آن؛ از قبيل بنى حمدان و آل بويه و حكومتهاى شمال آفريقا، همه علوى بوده‌اند و هر كدام در نشر عقيدۀ علويان و حمايت از ايشان نقش داشته‌اند. وى معتقد است كه تصادم مذهبى ميان فاطميان و شيعۀ اثنى عشرى، آغاز افتراق سياسى در صف علويان بوده است.
به عقيدۀ برخى تحليل‌گران، سياست تفرقه‌اندازى فرانسويان و قطعه قطعه كردن اين منطقۀ علوى‌نشين، ايجاب مى‌كرد كه اينان از مناطق علوى‌نشين، كشورى خلق كنند كه با ملّت غير عربى و مذهبى و احياناً وابسته به پيش از اسلام، اهداف سياسى - استعمارى آنان تأمين شود ولى سران علوى از پذيرش چنين امتياز ساختگى سرباز زده‌اند. 1
بيدارى يا بازگشت
پس از گذشت قرن‌ها بر تاريخ علويان، منطقۀ ياد شده و فراز و نشيب‌هايى كه از بعد سياسى و عقيدتى براى اين جماعت مسلمان پيش آمد. حركت‌هاى اصلاحى و سازنده‌اى از ناحيۀ علما و بزرگان و ساير افراد علوى صورت گرفت كه در تقريب مسلمانان به يكديگر و كم كردن فاصله‌ها مؤثّر بود. يكى از آن حركت‌ها، بيانيّۀ علويان و دومى پاسخ به