36
علويان
علويان سوريه تقريباً دو ميليون نفرند و در جبال شمال غرب سوريه در اطراف طرطوس تا انطاكيۀ تركيّه، پراكنده‌اند. اينان خود را شيعۀ دوازده امامى مى‌دانند و از حيث نفوذ سياسى و ادارى كشور موفقند. 1
دربارۀ علويان سوريه، بويژه در بُعد عقيدتى، پژوهش‌ها و تحقيقات نسبتاً ژرف و گسترده‌اى به عمل آمده. در سفرى كه به سوريه داشتم و با برخى ارباب فكر و قلم در تماس بودم، از جمله به جوانى كه از خبرنگاران و گزارشگران برخى روزنامه‌هاى لبنان بود برخوردم. او كپى جزوه‌اى را كه در واقع سؤال و جوابى در اين زمينه است در اختيار من گذاشت و علاوه بر آن به مصادر و منابعى ديگر هم برخورد نموده و يادداشت‌هايى تهيه كرده‌ام كه براى مزيد اطلاع خوانندگان، از وضع اجتماعى، ايدئولوژيكى و فرهنگى اين جماعت مسلمان، آنها را در اين كتاب مى‌آورم.
ابتدا اين نكته ناگفته نماند كه دربارۀ علويان به‌طور كلّى اعم از علويان تركيه، سوريه و عراق و حتى گروه اهل حق و يا على اللهى‌ها كه در برخى نواحى استان‌هاى ايران وجود دارند، نمى‌توان داورى قاطع و قضاوت واحدى كرد؛ به‌خصوص با در نظر گرفتن تحوّلاتى كه از نيم قرن پيش در مورد علويان سوريه به وجود آمده و چنان‌كه در صفحات بعد ملاحظه خواهيد نمود، لااباليگرىِ تعدادى به اين عنوان در برخى بلاد، دليل منطقى چنين پندارى نمى‌تواند باشد كه همۀ علويان چنين و چنانند.