85
مناسك و اعمال حجّ
خداوند حجّ خانۀ خود را بر شما واجب گردانيد و خانۀ خود را قبله‌گاه مردم ساخت. مردم با شوق تمام، آنسان كه ستوران به آبشخور روى نهند و كبوتران به آشيانه پناه برند، بدان درآيند. خداى سبحان حجّ را مقرّر فرمود تا مردم برابرِ عظمتِ او فروتنى نشان دهند و به عزّت و جبروت او اعتراف كنند. 1
درآمد
يكى از اصلى‌ترين نمودها و عوامل هويّتىِ تمامى اديان (و حتّى مكاتب غيردينى) آيين‌هايى است كه اديان و مكاتب، به دلايل و اهداف گوناگون براى پيروان خود معرّفى مى‌كنند. در اين مبحث بدون توجّه به آيينهاى مكاتب غيردينى و همچنين بدون بررسى اهدافى كه برپايى آيين‌ها را ايجاد و توصيه مى‌كنند، تنها به نقش و برخى ويژگيهاى آيين‌ها اشاره مى‌شود. آيين‌ها يا مناسك، يكى از اصلى‌ترين عوامل