35عبادت است، خانه‌اى براى هدايت عالميان است، جلوه و نمايش توحيد است، و بالاخره ويژگى خاصّى را دارا است كه در هيچ يك از آداب و عبادات مسلمين نيست، و آن گِردآمدن مسلمانان از اقطار عالم براى انجام مناسك (در زمانى خاص) است.
جاودانگىِ حجّ: جاودانگى اسلام ويژگىِ ديگر اسلام است كه با ختم نبوّت به حضرت ختمى مرتبت، با نزول قرآن مجيد كه ذكر و عامل هدايت عالميان تا قيامت است و با حجّ به عنوان فريضه‌اى براى هميشۀ تاريخ، بر آن تأكيد شده است. امّا آنچه در مورد جاودانگى حجّ قابل ذكر است، همان نكاتى است در مورد جاودانگى اسلام وپيامبر اسلام و قرآن كريم مى‌توان از آنها سخن گفت. به بيان ديگر، جايگاه حجّ در تعاليم اسلام و در ميان مسلمانان و نتايج مترتّب بر آن، آن را جاودانه نموده‌اند.
جامعيّت حجّ : امّا در مورد جامعيّت حجّ، توجّه به نكاتى ضرورت دارد. تعاليم اسلام با توجّه و عنايت به همۀ موضوعاتِ مطرح در همۀ قلمروهاى حيات انسان، جامعيّتى را براى خويش معرّفى و ايجاد مى‌كند، كه آن را به صورت نمونه‌اى بى‌بديل ظاهر مى‌سازد. اين جامعيّت در حجّ نيز نمودهايى دارد، كه اصلى‌ترين آنها در برداشتن ساير اركان اسلام است. حجّ، خود يكى از اركان اسلام است، چنانچه امام محمّدباقر(ع) مى‌فرمايد: «بناى اسلام روى پنج چيز است: نماز، زكات، حجّ، روزه و ولايت.» 1 چهار ركن ديگر: نماز، زكات (انفاق)، روزه (به صورت كفّاره