18شما فرمان مى دهم عبارتند از: 1 - ايمان به خدا، آيا مىدانيد معناى ايمان به خدا چيست؟ گواهى دادن به اين كه معبودى جز خدا، وجود ندارد و بر پاداشتن نماز 2 - پرداختن زكات 3 - روزۀ رمضان 4 - خمس غنايم را بپردازيد، و از چهار چيز شما را نهى كرده و باز مىدارم كه عبارتند از : عدم استفاده از ظروف : دباء، نقير، حنتم و مزفّت كه در آنها شراب تهيه مى گردد.» 1
بيهقى به سند خود از صهيب بن سنان روايت كرده كه گفت: «آنگاه كه رسول خدا (ص) مركزيهوديان بنى نضير را فتح نمود، خداوند آيۀ شريفۀ وَ مٰا أَفٰاءَ اللّٰهُ عَلىٰ رَسُولِهِ مِنْهُمْ فَمٰا أَوْجَفْتُمْ عَلَيْهِ مِنْ خَيْلٍ وَ لاٰ رِكٰابٍ 2 را بر او نازل فرمود كه موارد ياد شدۀ آيۀ شريفه، ويژۀ رسول اكرم(ص) است.» 3
پيش از ورود به بحث و مناقشه پيرامون خمس، مناسب است به معانى برخى واژههاى موجود در آيات كريمه و احاديث شريفۀ ياد شده، آگاهى يابيم از جمله: غنيمت، انفال، فَىءْ، رِكاز، همچنين مقصود از ذى القربى از ديدگاه لغت شناسان و فقها و آشنايى با مواردى كه از اطلاق و تقييد آن ها، استفاده مى شود.