19از امورى كه گمان برده شده از ويژگيهاى فقه «اماميه» است، ناقض بودن «خواب» براى وضو است، ولى اين از اختصاصات شيعه اماميه نيست زيرا كه «مزنى» شافعى نيز چنين نظريه‌اى دارد. 1
حنبليها در اين زمينه گفته‌اند: خواب نقض وضو مى‌كند در هر حالتى كه باشد، مگر اينكه از نظر عرف خواب اندكى باشد كه وضو را باطل نمى‌كند. شافعيها نيز گفته‌اند: خود خواب ناقض وضو است، اگر چه يقين داشته باشد كه حدثى ديگر از او صادر نشده است. 2
در قبال نظريۀ فوق، نظريۀ ديگرى از اهل تسنن است كه خود خواب را حدث نمى‌داند بلكه از آن جهت كه پيدايش حدث ديگرى بر آن مترتب است، مبطل مى‌دانند. 3
از نظر فقهاى حنفى خواب در سه حالت ناقض وضو است: 1 - خوابيدن به پهلو 2 - خوابيدن به پشت 3 - خواب نشسته‌اى كه يك پا را از زير بدن خارج نمايد و بر يك پا تكيه كند. 4 چنانكه ملاحظه مى‌شود، «حالات و نحوۀ خوابيدن» در حكم به بطلان وضو و عدم حكم به بطلان، نزد آنان مؤثر است، زيرا «خواب» در نظر آنان موضوع حكم نيست بلكه «حالتى كه موجب بروز حدث است»، موضوع حكم است.
اين نكته قابل دقت است كه كلمات فقهاى سلف شيعه كه به صورت اطلاق، حكم به ناقض بودن خواب نموده‌اند، بدون آنكه حالت