335
ادب ظاهرى و باطنى
رعايت ادب و آداب در هر امرى، سبب دست يافتن بهتر به اهداف آن كار است. هرچيزى هم براى خود آدابى دارد، مثل آداب تجارت، آداب معاشرت، آداب كسب علم، آداب جنگ و مبارزه، آدابِ نماز و قرائت و... كه شناخت و مراعات آنها، آن عمل را موفقيت‌آميزتر مى‌سازد و عامل را به هدف نزديك‌تر مى‌سازد.
از جمله براى زيارت هم آدابى ذكر شده است. مراعات آنها هم ثواب بيشتر دارد، هم زائر را در دستاوردهاى معنوى زيارت كامياب‌تر مى‌سازد و تربيت كننده است و مايۀ ارتباط روحى بهتر.
اين آداب، برخى ظاهرى است و برخى باطنى. در كتب حديث هم عنوانِ «ادب ظاهرى» و «ادب باطنى» براى برخى از اعمال و سنن مطرح شده است. بى‌شك همان آداب ظاهرى هم به حصول توجّه قلبى و ادب باطنى كمك مى‌كند.
كيفيت زيارت كردن و جزئيات زيارت خواندن و كمّ و كيف اين تشرّف و ديدار معنوى را نيز بايد از اولياى دين آموخت. امام‌صادق(ع) به محمد بن مسلم - كه از اصحاب بزرگ اوست - چنين دستورالعمل مى‌دهد:
«هرگاه به زيارت مرقد اميرالمؤمنين(ع) رفتى، غسل زيارت كن، پاكيزه‌ترين