271اطراف اين حريم نورانى پيدا كرد.
اينك، حرم كاظمين، با دو گنبد طلايى و چهار گلدستۀ زرّين، ضريحى زيبا و مقدس را در بر گرفته است كه درون آن، دو قبر مقدس از دو امام پاك و معصوم است، همچون صندوقى كه دو گوهر نفيس را در خود نهان دارد. آميختگى هنر و دين و تلاقى ذوق هنرى و احساس معنوى و عشق به اهل‌بيت را كه در هنر مسلمانان تجلى يافته است، در مجموعۀ حرم كاظمين مى‌توان ديد.
روزى كه به دستور هارون‌الرشيد، امام‌كاظم(ع) به دست سندى بن شاهك با خرماى زهرآلود، در زندان مسموم و شهيد شد و آنگاه، پيكرش را روى «جسر بغداد» نهادند، سپس شكوهمندانه تشييع شد و در غرب بغداد، در مقابر قريش به خاك سپرده شد، تصور نمى‌رفت اين مدفن پاك، روزى مزار عاشقان گردد.
كاظمين، از ديرباز مورد توجه خاص پيروان حق بوده است و شخصيت‌ها و عالمان فرزانه در آن زيسته و درگذشته و به خاك سپرده شده‌اند. فقها و علماى بزرگى هم در آنجا تلاش علمى داشته و حوزۀ علميه برپا داشته‌اند و در مبارزات عظيم بر ضدّ دشمنان اسلام و مهاجمان به وطن اسلامى، قامت مردى افراشته‌اند.
از مدفونين در آستانۀ كاظمين مى‌توان ياد كرد:
- «ابن قولويه قمى» (متوفاى 368ه- ) كه پيش پاى امام‌كاظم(ع) مدفون است.
- «شيخ مفيد) (متوفاى 413 ه- )، استاد سيدرضى و سيدمرتضى.
- «خواجه نصير طوسى» (متوفاى 672 ه- )، در سردابى در حرم موسى بن جعفر(ع) به خاك سپرده شد. 1 و اين، بنا به وصيت خودش بود كه در حرم كاظمين دفن شود. 2
- «فرهاد ميرزا» (متوفاى 1305 ه- ) مؤلف قمقام زخّار.
و... بسيارى ديگر از چهره‌هاى باايمان و نيكان و صالحان.
در اين مختصر، نه مجالى براى پرداختن به شخصيت والاى حضرت‌كاظم(ع) و