69حق و كلمات او بر وجود مردم حاكم شود و نفوس از كشمكش‌ها و تشويش‌ها و جاذبه‌هاى مختلف و نگرانيها كه از خودبينى و سودانديشى و برترى‌جويى برمى‌آيد برهند و به آرامش و امنيت خدايى گرايند (وأمناً).
پس از روى آوردن و رفت و آمد پى‌درپى، چهرۀ حقيقى ابراهيم و قيام او با تمام كلمات و وظايف امامت، چهره مى‌نمايد و از ميان بناى بيت و سنگ و گِل آن، نقشۀ ابراهيم ظاهر مى‌شود، همانطور كه چهرۀ مردان فداكار و نمونه‌هاى غيرت و ملّيت، يا پستى و شهوت، عواطف و مليت و شهوت را بيدار مى‌نمايد. چهرۀ ابراهيم در حال انجام مناسك در آيينۀ روح انسانِ بيدار منعكس مى‌گردد تا در سايه اين انعكاس فطرت حق پرستى و قيام به وظائف انسانى را برانگيزد و در صورت و حال قيام به نماز نمايان و آغاز گردد؛ واتَّخِذوا مِنْ مَقامِ إبراهيمَ مُصلّىً.
سعى صفا و مروه
در مسأله سعى صفا و مروه كه از شعائر الهى است و از اركان حج و بسى عبرت آموز، لازم است به مسائلى مهم اشاره شود:
1 - امام صادق عليه السلام مى‌فرمايد: از آنجا كه حضرت آدم كه