32
صحيفة فيها كل حلال وحرام وانكم لتأتونا بالأمر فتعرف اذا أخذتم به، وتعرف اذا تركتموه. 1
به‌روشنى اين‌گونه نقل‌ها نشانگر آن است كه «رسول‌اللّٰه صلى الله عليه و آله » املا فرموده‌اند و مولا اميرالمؤمنين عليه السلام نگاشته‌اند.
اكنون بنگريم با عناوين چهارگانه چه بايد كرد: آيا مى‌توان به گونه‌اى اين «تعارض‌نمايى» را حل كرد يا نه؟ روشن است كه بين عناوين سه‌گانۀ اول تعارضى نيست.
خداوند «مصحف» را به وسيله و يا به تعبير ديگر به واسطۀ ملكى كه همان جبرئيل باشد، املا كرده است. اما روشن است كه پذيرش اين‌كه املاكننده جبرئيل بوده است، با باور به اين‌كه املاكننده پيامبر صلى الله عليه و آله بوده است، در تعارض آشكار است. اكنون بنگريم كه چسان مى‌شود اين تعارض را حل كرد. نكته‌اى را كه قبل از حل تعارض مى‌بايد بدان توجه داشت - و در موضوع بحث مهم است - اين است‌كه از رواياتى كه نشانگر اين است كه املاكننده جبرئيل بوده؛ به‌سادگى نمى‌توان از آنها دست برداشت؛ چرا كه از يكسوى در ميان آنها روايت «صحيح السند» وجود دارد - چنان‌كه پيش‌تر آورديم - و از سوى ديگر به‌صراحت روايات آمده است كه اين املا و نگارش و تدوين پس از پيامبر صلى الله عليه و آله و در آن مدت كوتاه حيات فاطمۀ اطهر عليها السلام بوده