19دستۀ اول گناهانى است كه مستقيماً به خداوند ارتباط پيدا مىكند، مثلاً نمازى را نخوانده، روزهاى نگرفته و... .
توبۀ اينگونه گناهان آن است كه انسان از نافرمانى خداوند پشيمان شود، سپس تصميم بگيرد گذشته را جبران كند، نمازها و روزهها را قضا نمايد و از اينپس نيز فرايض دينى را در موعد مقرر بهجاى آورد. آنگاه از خداوند طلب مغفرت و آمرزش كند.
دستۀ دوم گناهانى است كه به مردم ارتباط پيدا مىكند، همچون غيبت، افترا، سرقت، ظلم و ستم و... .
توبۀ اينگونه گناهان، پس از پشيمانى و تصميم به ترك گناه، آن است كه در صورت امكان رضايت مردم را جلب و سپس از پيشگاه حق، طلب مغفرت نمايد. اگر مالى از كسى به زور گرفته، آن را به صاحبش برگرداند و اگر صاحبش را نمىشناسد با اذن مرجع تقليد از سوى صاحب اصلى صدقه دهد، اگر غيبت ديگران را كرده از آنها حلاليت بطلبد و پس از آن استغفار نمايد.
زمنجلاب هوس گر برون نهى قدمى
پشيمانى از گناه، آغازى براى جبران گناهان است و بهقول صائب، شاعر نامدار:
ابر رحمت را كند اشك ندامت مايهدار
آبروى عفو در شرمندگى پوشيده است
خداوند در قرآن كريم مىفرمايد:
وَ أَنِ اسْتَغْفِرُوا رَبَّكُمْ ثُمَّ تُوبُوا إِلَيْهِ يُمَتِّعْكُمْ مَتٰاعاً حَسَناً إِلىٰ أَجَلٍ مُسَمًّى وَ يُؤْتِ كُلَّ ذِي فَضْلٍ فَضْلَهُ ... . 1
«از پروردگارتان آمرزش بخواهيد، سپس به درگاه او توبه كنيد [ تا اينكه ] شما را با بهرهمندى نيكويى تا زمانى معين بهرهمند سازد و به هر شايستۀ نعمتى، از كرم خود عطا كند...»
3 - اخلاص در نيت
اخلاص شرط اساسى در تمامى عبادات است، هركس عبادتى را براى خودنمايى و ريا و يا دستيابى به امور مادى و دنيايى انجام دهد، از آن عمل هرگز بهره و نصيبى نخواهد برد.