87است. آرى همۀ اينها، مقدّمه و نقشۀ تزكيه است.

وقتى شخص راه را طى كرد، وارد سرزمين منا مى‌شود اينجاست كه به مُنيه و آرزوى خود راه يافته است.

امام سجاد به شبلى فرمود: آيا زمانى كه به منا رسيدى، به امنيّه‌ها، تمنّيات و آرزوهاى خود نائل آمدى و حاجاتت برآورده شد؟ اگر اين چنين نبود، پس به سرّ حج آگاه نبوده‌اى و بايد دوباره حج بگزارى.

زائر بيت اللّٰه وقتى حركت نمود و مواقف را طى كرد و به سرزمين منا رسيد، بايد احساس كند كه به آرزوهاى خود رسيده است. آن هم آرزويى كه همواره با او خواهد ماند.

مى‌دانيم كه انسان آرزومند است چيزى را فراهم كند كه در همه حال و در همه جا با او باشد، نه آن كه او را مى‌گذارد و مى‌رود و براى او وبال است. مشكل بشر در تهيّۀ اموال دنيا، اين است كه براى خود، بلا تهيه مى‌كند. كسى كه به فكر جمع مال است، در اصل اشتباه مى‌كند و براى خود عذاب تهيه مى‌كند؛ زيرا كه:

«مٰا جَعَلْنٰا لِبَشَرٍ مِنْ قَبْلِكَ الْخُلْدَ أَ فَإِنْ مِتَّ فَهُمُ الْخٰالِدُونَ كُلُّ نَفْسٍ ذٰائِقَةُ الْمَوْتِ .» ¹

«إِنَّكَ مَيِّتٌ وَ إِنَّهُمْ مَيِّتُونَ.» ²

به فرمودۀ قرآن كريم، مرگ يقينى است و انسان سرانجام روزى