40نمىپذيرد. گوشت و خون اين مذبوح به خدا نمىرسد، بلكه روحِ عمل، كه تقوا و پارسايى است به خدا مىرسد.»
بكوشيد عمل را با روح و جان انجام دهيد؛ زيرا خداوند عملى را مىپذيرد كه طيّب و پاك باشد (إِلَيْهِ يَصْعَدُ الْكَلِمُ الطَّيِّبُ وَ الْعَمَلُ الصّٰالِحُ يَرْفَعُهُ ) 1 ذات اقدسش جميل است و دوست دارد جمال را و نيز واحد است و دوست دارد توحيد را. و از هر عمل آميخته به شرك بيزار است.
در اين جا هم مىفرمايد: قربانى در سرزمين منا، كه بخشى از مناسك حج و زيارت است، وقتى مقبول است كه با تقوا انجام گيرد و روح عمل تقوا باشد؛ زيرا اگر عمل با تقوا نبود مقبول نيست و يا اگر همراه با تقوا بود ليكن عامل، در غير محدودۀ اين عمل، گرفتار نقاط ضعفى بود، گرچه عمل او مقبول است ولى قبول كامل نيست. حصرى كه در قرآن كريم آمده است؛ «إِنَّمٰا يَتَقَبَّلُ اللّٰهُ مِنَ الْمُتَّقِينَ» 2 ناظر به اين دو نكته است:
1 - اگر عملى بدون تقوا باشد اصلاً قبول نمىشود.
2 - اگر عمل همراه تقوا بود ليكن عامل در غير محدودۀ اين عمل، گرفتار نقاط ضعف بود گرچه اين عمل مقبول است و لكن آنچنان كه بايد بالا نمىرود.
ابراهيم نمونۀ كامل تقواى الهى است و مناسك حج نمودار كامل پذيرش عمل است. خداوند عمل انسانى را مىپذيرد كه تمام برنامههاى او بر پايۀ تقوا تنظيم شده باشد؛ «أَ فَمَنْ أَسَّسَ بُنْيٰانَهُ عَلىٰ تَقْوىٰ مِنَ اللّٰهِ