19ابتدا دستور داد اطراف كعبه طواف كنيد، سپس فرمود: اينجا جاى مساوات است؛ يعنى بر محور مساوات بگرديد تا هرگونه امتياز فردى و نژادى را از خود بزداييد. ديگر نژادها و قوم‌ها را چون نژاد و قوم خود بدانيد. طواف در مسجدى كه براى همگان يكسان است درس مساوات و طهارت مى‌دهد.
اگر به ابراهيم و اسماعيل - عليهماالسلام - فرمود: «أَنْ طَهِّرٰا بَيْتِيَ لِلطّٰائِفِينَ » 1؛ يعنى طواف كننده در كنار كعبۀ پاك، طواف مى‌كند تا درس طهارت بياموزد. در اين قسمت هم فرمود: طواف كنندگان در مسجدى طواف مى‌كنند كه براى همگان يكسان است تا زادِ راه حاج و ره‌آورد مُحرِم، آموختنِ مساوات باشد.
تخليه و تحليه
حجّ همانند ديگر عبادات، آداب و سننى دارد و فرايض و احكامى.
برخى از امور، جزء آداب حج و از مسائل ارشادى آن بشمار مى‌آيد.
برخى ديگر جزء مستحبات است و بخش سوّم جزء واجب‌هاى اين عمل عبادى - سياسى است.
همۀ اين آداب، سنن و فرائض، براى تحصيل و كسب صفات ثبوتى و پرهيز از صفات سلبى است. انسان از آن جهت كه مظهر ذات اقدس الهى و خليفةالرحمان است، داراى صفات ثبوتى و سلبى است. صفات نقص، صفات سلبىِ انسان است و صفات كمال، صفات ثبوتىِ او، و آدمى