16

نيّت چيست؟

نيّت، به معناى: قصد، تصميم، انگيزۀ درونى، ارادۀ قلبى، عزم كار، فاصله گرفتن مسافر از وطن، برانگيخته شدن براى انجام كارى كه مطابق ميل است، و بالاخره، حركت از مكانى به مكان ديگر آمده است. ¹

در قرآن كريم مى‌خوانيم: خداوند، شكافندۀ «دانه» و «هسته» است. ²

دانه، عموماً مربوط به گياهان ظريف مثل: گندم، جو، ذرّت و آنچه قابل درو كردن است، گفته مى‌شود ³ و هسته دربارۀ گياهان و درختان سخت و زمخت، مثل: درخت خرما، زردآلو، هلو، قيسى و... به كار مى‌رود. اكنون با توجه به اين كه «نَوىٰ» و نيّت [ «نَوىٰ» يعنى «هسته»] از يك فعل هستند و در ادبيات عرب، وقتى مى‌خواهند بگويند: درخت خرما هستۀ خود را بست، جملۀ «عَقَدَتْ نَوٰاها» را به كار مى‌برند. ملاحظه مى‌كنيم، ميان «سفت شدن و بسته شدن هسته» با نيّت، كه با قلب و درون انسان وابستگى دارد، يك نوع پيوستگى و ارتباط مشترك است. يعنى، همانطور كه هسته وقتى بسته شد، آمادۀ شكفتن و بارورى و ميوه آوردن مى‌گردد، نيّت هم وقتى برقرار گرديد و باطن را براى انجام عملى آماده ساخت، به عنوان محصول نيّت، اعمال و عبادات شكل مى‌گيرد و با دقّت و استحكام، رنگ و كاربُرد بيشترى پيدا مى‌كند و نتايج بهترى هم خواهد داشت.

امام على عليه السلام فرموده است: اَلْأَعْمالُ ثِمٰارُ النِّيّٰاتِ. ⁴

اعمال انسان، ميوه‌هاى نيّت‌هاى اوست.