47
«هيچ تفاوتى ميان مجاوران و ساكنان مكّه و زائرين غير بومى نيست. خانه، خانۀ خدااست و خانۀ خدا خانۀ مردم است.»
در آيۀ 196 سورۀ بقره حدود، شرايط و اعمالى كه بايد در مراسم حج انجام شود، بيان گرديده است. در همين آيه نكته‌هاى بسيار مهم مطرح است؛ از جمله آنجا كه مى‌فرمايد:
...وَ تَزَوَّدُوا فَإِنَّ خَيْرَ الزّٰادِ التَّقْوىٰ... دو دستور بسيار مهم بيان شده‌است:
نخست تهيۀ زاد و توشۀ دنياوى و دوّم زاد و توشۀ اخروى‌كه همان پرهيزگارى است.
مردم يمن كه به زيارت خانۀ خدا مى‌رفتند، به‌اين بهانه‌كه به خانۀ خدامى‌روند وميهمان خدا هستند، زاد و توشه‌اى با خود برنمى‌داشتند. 1 و غافل بودند كه خداوند براى تغذيۀ هر موجودى، راههاى خاصى و وسايل ويژه‌اى فراهم نموده است. اين آيه براى تفهيم همين موضوع نازل شده‌است و علاوه براين، زادِ اين سفرِ پر بركت بسيار متنوّع و گوناگون‌است.
آيۀ 28 سورۀ حج دربارۀ منافع حج سخن گفته است كه: لِيَشْهَدُوا مَنٰافِعَ لَهُمْ....
در زمينۀ منافع حج در وسائل الشيعه، جلد هشتم، باب اول، حديثى از هشام بن حكم از امام صادق عليه السلام منقول است كه:
«خداوند انسانها را به عملى دستور داد كه اطاعت دين و مصالح دنياى آنان را در بردارد.
در موسم حج مسلمانان از شرق و غرب عالم گِردهم مى‌آيند تا با همديگر آشنا شوند و از تجارت و فراورده‌هاى يكديگر برخوردار شوند و از به كرايه دادن وسايل نقليّۀ خود بهره ببرند و با اخبار و آثار پيغمبر اسلام آشنا شوند و آثار زنده بماند و به دست فراموشى سپرده نشود؛ زيرا اگر ملّتها فقط به فكر خود باشند، هلاك مى‌شوند و شهرها ويران مى‌گردد و استفاده از منافع تجارتى از بين مى‌رود و... اين است فلسفۀ حج.» 2