44واژۀ «حج» در قرآن در ده جا آمده و به همراه هر مورد، حكمى از احكام حج بيان گرديده است. در آيۀ 196 سورۀ بقره مى‌فرمايد:
«حج و عمره رابراى خدا به پايان رسانيد و اگر محصور شديد (و موانعى مانند ترس از دشمن يا بيمارى اجازه نداد كه پس از احرام بستن وارد مكّه شويد) آنچه از قربانى فراهم شود (ذبح كنيد و از احرام خارج شويد) و سرهاى خود را نتراشيد تا قربانى به محلّش برسد (و در قربانگاه ذبح شود) و اگر كسى بيمار بود يا ناراحتى در سر داشت (و ناچار بود سر خود را بتراشد) بايد فديۀ كفّاره‌اى از قبيل روزه يا صدقه يا گوسفندى بدهد. و هنگامى كه (از بيمارى و دشمن) در امان بوديد. پس كسانى كه با ختم عمره، حج راآغاز مى‌كنند، آنچه ميسّر است از قربانى (ذبح كنند) وكسى‌كه ندارد سه روز در ايّام حج روزه بگيرد و هفت روز به هنگامى كه بازگشت (روزه بدارد) اين ده روز كامل است (البته) براى كسى است كه خانوادۀ او نزد مسجد الحرام نباشند (اهل مكه و اطراف مكه نباشند) و از خدا بپرهيزيد و بدانيد كه او سخت كيفراست». 1
در آيه 97 سورۀ آل عمران، اصل حج در اسلام تشريع شده است. در آيۀ 27 سورۀ حج، به ابراهيم عليه السلام امر شده است كه پس از بناى كعبه مردم را براى انجام مناسك حج دعوت كند.
در آيه 197 سورۀ بقره، زمان حج را مشخص كرده و تأكيد فراوانى در انجام دقيق اعمال حج شده است؛ زيرا حج يك عبادت مهمّ اسلامى است كه اگر مراسم با دقّت و صحّت انجام نگردد و روح حج ناديده گرفته شود، مسلمانان زيان فراوان خواهند كرد. از سويى نظم و ترتيب و برنامه‌ريزى، از حتميّات زندگى بشر است و مى‌بينيم كه خداوند اين درس بزرگ زندگى را در آيۀ فوق‌الذكر داده و براى حج ايّام خاص را معين فرموده است - توضيح مطلب را در كتب حديث و مناسك مى‌توان ديد - .
ماههايى كه حج در آن انجام مى‌شود عبارتند از: شوّال، ذى قعده، ده روز اوّل ذى حجّه. لازم به يادآورى است كه بعضى از اعمال، فقط بايد در روزهاى نهم، دهم، يازدهم و دوازدهم ماه ذى حجّه انجام شود و بقيه در طول ماههاى مشخص شده.