24سپس به دست آدم عليه السلام و به قولى به دست فرزند او شيث ساخته شد و در توفان نوح آسيب ديد و سپس به فرمان و هدايت الهى توسّط حضرت ابراهيم خليل تجديد بنا گرديد. 1 اين آيه به وضوح نظر نويسندۀ تفسير المنار را كه معتقد است بناى كعبه اوّلين بار به دست حضرت ابراهيم عليه السلام بوده ، رد مى‌كند؛ 2 زيرا مسلّم است كه پيش از ابراهيم عليه السلام عبادتگاههاى ديگرى وجود داشته است.
اما اينكه «بكّه» چيست و كجاست؟ گفته‌اند بكّه از «بك» گرفته شده كه به معناى «ازدحام واجتماع» است . بكّه به سرزمين مكّه كه كعبه در آن ساخته شده و نيز به خود كعبه گفته مى‌شود. اگر اين وجه را بپذيريم ، بايد بگوييم كه اين نام پس از رسميّت يافتن خانه براى عبادت ، بر آن گذاشته شده است.
از امام صادق عليه السلام نقل شده كه فرمودند: «مكّه بر همۀ شهراطلاق مى‌شود و بكّه همان محلّى است كه كعبه در آن بنا شده است». 3
بعضى نيز مكّه و بكّه ، هر دو ، را يكى دانسته‌اند كه يك كلمه با «ميم» و كلمۀ ديگر با «ب» آغاز مى‌شود، تبديل اين دو حرف در لغت عرب ، در موارد ديگر هم انجام شده است؛ مثلاً دو كلمۀ : «لازم» و «لازب» كه هر دو به يك معنا است.
گروهى بكّه را به معناى از بين بردن نخوت و غرور و تكبّر و گردنكشى دانسته و گفته‌اند: چون در اين مكان همۀ تبعيضات برچيده مى‌شود و همه به يك شكل و يك هيأت در مى‌آيند و يكسان عمل مى‌كنند و تقريباً همۀ اعمال و مناسك را يكنواخت بجا مى‌آورند ، اين مكان بدين نام خوانده شده است.
عيّاشى گفته است: وقتى منصور خليفۀ عبّاسى مى‌خواست مسجدالحرام راتوسعه دهد، صاحبان منازل اطراف حرم حاضر به فروش و واگذارى خانه‌هاى خود نبودند. از