14و احترام آنان نماند، چنين حج‌گزارى مورد بخشش خداوند قرار خواهد گرفت.

امام سجّاد عليه السلام مى‌فرمايد:

«من حج يريد به وجه الله لا يريد به رياء و لا سمعة غفرالله له البتة ». ¹

گفتيم كه خداوند حج را حق خود شمرده، پس در حج بايد خلوص باشد و بس.

عمل خالص را امام صادق عليه السلام اينگونه تعريف نموده‌اند:

«... و العمل الخالص الّذي لا تريد أن يحمدك عليه أحد إلاّ الله عز و جل ». ²

حج، از بزرگترين و مهمترين اعمال عبادى - سياسى شمرده مى‌شود، اهميت اين عمل به اندازه‌اى زياد است كه خداوند حتى به اسبهاى حاجيان و شتران آنها سوگند ياد مى‌كند و مى‌فرمايد: وَ الْعٰادِيٰاتِ ضَبْحاً. ³

على عليه السلام دربارۀ اين آيه، كه ابن عباّس آن را در ارتباط با اسبهاى جهادگران جنگ بدر تفسيركرده بود، با اطمينان كامل و ذكر دلايلى چند فرمودند: منظور اسبها و شترهايى هستند كه حجاج را از عرفات به مشعر و از مشعر به منا مى‌رسانند. ⁴

نويسندگان تفسير نمونه نيز پس از نقل روايات و تفاسير مختلف، مصداق واضحترش را همان شترهاى حجاج دانسته‌اند. ⁵

حج، يعنى آهنگ، قصد، حركت، جارى شدن، هجرت از خانۀ خود به خانۀ خدا، خانۀ مردم. حج نشانه‌اى از رجعت به سوى خدا است، پاك كنندۀ انسان از كدورتها است.

برقرار كنندۀ آشتيها، تسويه حسابها، حلال طلبيها و... خلاصه ياد آور سفر آخرت و تمرينى براى مرگ است و «... خداوند هر چه كه خواسته است به آدمى بگويد، يكجا در حج ريخته است». ⁶