٢١براى بازشناسى اماكن مقدس اسلامى و معرفى آنها به زائران، گوشه‌اى از اين فعاليتهاى جدّى است. همچنين گامهايى كه براى سامان‌دهى به بُعد شرعى و مذهبى حج توسط امور روحانيون برداشته شده، با حج‌گزارىِ ديگر كشورها قابل قياس نيست.
اكنون پرسش ما اين است: آيا اين‌گونه فعاليتها، در تاريخ به يادگار خواهد ماند تا آيندگان بدانند نسل انقلابى و تربيت شدۀ امام خمينى و خلف صالح او، چگونه تلاش كردند تا آرمانهاى حج ابراهيمى امام را حفظ كنند؟
نوشته حاضر تلاشى است اندك براى نشان دادن بخشى از اين فعّاليتها و نيز كوششى است كه براى رفاه حال حجاج صورت گرفته است.
تلاش‌هايى كه واقعاً قابل تقدير است و كمتر كسى است - حتى از ميان حاجيان - كه بداند در درون بعثه و ستاد، چه انسانهايى با تمام توان و خلوص، به‌طور شبانه روز زحمت مى‌كشند تا زائران در آسايش باشند.
مى‌كوشند كه مشكلات ريز و درشت زائران را رفع و از حقوق آنان دفاع كنند و خيالشان را براى رسيدن به اعمال و مناسك و زيارت و توجه به روح حج آزاد بگذارند.
فراهم آمدن اين گزارش عمومى از حجّ سال ١٣٨٢ بر پايۀ گزارش‌هاى تهيه شدۀ واحدهاى مختلف بعثه است. در درجۀ بعد، تلاش فردىِ نويسندۀ اين سطور درتهيه و تدوين اين كتاب است. اين منابع، برخى با مصاحبه به دست آمده، شمارى برگرفته از روزنامه‌هاى عربستان و بخشى هم مشاهدات و تحليل‌هاى شخصى است. حضور در بسيارى از جلسات عمومى نيز عامل ديگرى براى ثبت برخى از گزارش‌ها بوده است.
در اين مسير و در جهت بارور شدن اين مجموعه، بسيارى از عزيزان و دوستان همراهى كرده‌اند كه از همۀ آنان سپاسگزارى مى‌كنم.
رسول جعفريان
