10 زمان تأليف

مؤلّف در صفحۀ 451 نسخۀ چاپ سنگى، زمان تأليف را به زبان عربى و به شيوۀ معمّا گونه و بسيار زيبايى بيان نموده است كه ترجمۀ آن چنين است :

«...در روز جمعه، كه آن يك‌دهمِ دوّم است از يك‌سوّمِ اوّل، از يك ششمِ ششم، از نيمۀ دوّم، از يك دهم اوّل، از دهۀ سوّم، از سدۀ چهارم، از هزارۀ دوّم، از هجرت نبوى، كه بر او و خاندانش برترين درودها و تحيّات باد...» .

حلّ معمّاى مؤلّف چنين است : (دوّم ذى‌حجّۀ سال 1321 قمرى)؛ ضمناً مؤلّف پس از عبارات فوق، ضمن سرودن سه بيت شعر، كلمۀ «فراغم» را در آخرين مصرع، تاريخ تأليف دانسته كه همان 1321 را تأييد مى‌نمايد، و علّامۀ طهرانى نيز، چنانچه پيشتر اشاره شد، بدان تصريح نموده است.

زمان انتشار

مصحّح كتاب با مراجعۀ به كتابخانه‌هاى آستان قدس رضوى، مجلس، ملك و آيت‌اللّٰه مرعشى قم، و تحقيق و تفحّص دربارۀ كتاب چنين دريافت كه نشر آن، منحصر به همان چاپ سنگى است كه در سال 1327 قمرى انجام يافته است. ولى مطابق نوشته‌هاى «خانبابا مشار» در «فهرست كتابهاى چاپى فارسى»، انتشار نخست در تفليس و در سال 1323 قمرى بوده است و دو چاپ ديگر، با فواصل زمانى كم پس از آن انجام شده و آخرين آنها مربوط به «تبريز - 1329 ه‍.» بوده است ¹، بر فرض صحّت اين اطّلاعات، با توجه به اينكه هيچ اثرى از نسخه‌هاى متفاوت با نسخۀ مورد استفادۀ مصحّح بدست نيامد، تصحيح كتاب بر اساس نسخۀ منتشر شده در تبريز به سال 1327 قمرى انجام يافت. اين انتشار به همّت دو نفر به نامهاى «حاجى خليل‌آقا» و «طاهر بن حاج عبدالرحمن قراجه‌داغى» انجام گرفته است كه اين اطّلاعات را مى‌توان از صفحۀ آخر استفاده نمود؛ آنجا كه نوشته شده :

«از آنجايى كه قادر متعال در كلام مجيد خود فرموده : «وَ مٰا تَفْعَلُوا مِنْ خَيْرٍ يَعْلَمْهُ