50ما در نقد سند اين تاريخ به همين مقدار بسنده مى كنيم ، هر چند سخن درباره سند بيش از آن است كه گفته شود ، و لذا محققان بزرگ تاريخ مانند دكتر طه حسين و غيره در شخصيت ابن سبأ تشكيك كرده و آن را يك افسانه تاريخى قلمداد نموده اند ، و پس از او ديگر محققان در اين مورد سخن بسيار گفته اند كه جاى بازگويى آنها نيست . 1
محقق معاصر جناب آقاى عسگرى با نگارش كتاب عبداللّه بن سبأ پرده از چهره اين افسانه تاريخى برداشته و به روشنى ثابت كرده است كه اين مرد وجود خارجى نداشته و اين داستان ، ساخته و پرداخته جاعلان تاريخ و حديث مانند سيف بن عمر تميمى است .
صبحى صالح در كتاب خود به نام « نظرية الإمامة » يادآور مى شود : بعيد نيست كه يك فرد يهودى فتنه انگيزى كند ، ولى آنچه قابل پذيرش نيست ، اينكه يك فرد يهودى چنين تأثير عظيمى در عقايد مسلمانان بگذارد و آنان را به دو گروه سنى و شيعه تقسيم كند . 2
در كتب رجالى شيعه آمده است : فردى به نام عبداللّه بن سبأ اظهار غلوّ كرد و اميرمؤمنان او را به خاطر غلوّ مجازات نمود . 3 ولى اعتراف به وجود چنين فردى ، غير از اعتراف به عبداللّه بن سبأ است ، كه جهان اسلام را به آشوب كشاند .
3. تشيع زاييده جنگ جمل است
مستشرق آلمانى به نام ولهاوزن در كتاب « الخوارج والشيعة » ، شيعه را ساخته و پرداخته روز جمل پس از قتل عثمان دانسته و مى گويد : با قتل عثمان ، مسلمانان